غلبه و کثرت
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
غلبه و کثرت : فراوانی مصادیق معنای لفظ؛ از اسباب تقدیم لفظ
یکی از اسباب تقدیم و تأخیر، «غلبه و کثرت» است. گاهی کثرت افراد، سبب تقدیم لفظی می‌شود که بر افراد خود دلالت می‌کند؛ مانند:
1. تقدیم لفظ «کافر» بر «مؤمن» در: «فَمِنکُمْ کَافِرٌ وَمِنکُم مُّؤْمِنٌ» (تغابن// 2) .
2. تقدیم «ظالم» بر «مقتصد» (عدالت پیشگان) و بر پیشی‌گیرندگان به خیرات در: «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتَابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ وَمِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیْرَاتِ»؛ «پس این کتاب را به گروهی از بندگان برگزیده خود به میراث دادیم. از میان آن‌ها گروهی بر خود ستم کردند و عده‌ای میانه‌رو بودند و گروهی به اذن خدا در نیکی‌ها پیشی گرفتند» (فاطر// 32) .
دلیل تقدیم کلمه «ظالم» بر «مقتصد» و «سابق‌بالخیرات» در این آیه، کثرت افراد ظالم است.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 45
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 260
- دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 1 : صفحه 799
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 329
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «غلبه و کثرت» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه غلبه و کثرت به زیرصفحه غلبه و کثرت/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.