تجزّی در اجتهاد
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تجزّی در اجتهاد : قدرت بالفعل بر استنباط بعضی از احکام شرعی
تجزی در اجتهاد، یعنی توانایی استنباط بالفعل بعضی از احکام شرعی و ناتوانی نسبت به استنباط بعض دیگر.
در کتاب ' التنقیح فی شرح العروة الوثقی ' آمده است: ' التجزی فی الاجتهاد، اعنی من استنبط بعض الاحکام بالفعل و لا یتمکن من استنباط بعضها الآخر '. [۱]
در این که آیا آرای مجتهد متجزی، نسبت به عمل خودش، حجیت دارد یا نه، اختلاف است: بیشتر علما به حجیت آن معتقد هستند، زیرا بعد از استنباط بعضی احکام، به آنها عالم می‌شود و رجوع عالم به عالم جایز نیست، و برخی بر این اعتقادند که مجتهد متجزی، در این مسئله رأی خود را حجت دانسته و رأی مجتهد دیگر را که خلاف نظر او است، نادرست می‌داند و به همین دلیل، رجوع به مجتهد دیگر در نظر وی، رجوع عالم به جاهل است که صحیح نمی‌باشد.
بحث دیگری که درباره مجتهد متجزی مطرح است، جواز تقلید از او است. در این مورد نیز اختلاف وجود دارد؛ عده‌ای به جواز آن معتقد گردیده‌اند، با این استدلال که وی نسبت به مسائلی که اجتهاد نموده، عالم می‌باشد و حرام و حلال الهی را می‌شناسد، پس تقلید دیگران از او، رجوع جاهل به عالم بوده و جایز است. اما کسانی که تقلید از متجزی را جایز نمی‌دانند، استدلال می‌کنند که ادله لفظی بر جواز تقلید، فاقد اطلاق بوده و فقط مجتهد مطلق را شامل می‌شود و قدر متیقن از ادله لبّی (مانند بنای عقلا) ، جواز تقلید از مجتهد مطلق است نه متجزی.
نیز ر.ک:اجتهاد متجزی، مجتهد متجزی.
پانوشت
منابع
- الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 134
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 616
- قوانین الاصول جلد 2 : صفحه (136-152)
- کفایة الاصول : صفحه 533
- علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی : صفحه 220
- الوصول الی کفایة الاصول جلد 5 : صفحه 402
- المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 295
- تحریرالمعالم : صفحه 210
- ایضاح الکفایة جلد 6 : صفحه 356
- نهایة الافکار جلد 2-4 : صفحه 224
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تجزّی در اجتهاد» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تجزّی در اجتهاد به زیرصفحه تجزّی در اجتهاد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اصول الفقه : صفحه 375
- الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 134
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 583، 584، 585
- التنقیح فی شرح العروة الوثقی : صفحه 33
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 6 : صفحه 26
- المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 295، 298
- الوصول الی کفایة الاصول جلد 5 : صفحه 402
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 616
- ایضاح الکفایة جلد 6 : صفحه 356
- تحریرالمعالم : صفحه 210
- حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 605
- علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی : صفحه 220
- قوانین الاصول جلد 2 : صفحه (136-152)
- کفایة الاصول : صفحه 533
- مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 441، 442
- نهایة الافکار جلد 2-4 : صفحه 224
- نهایة الافکار جلد 4 : صفحه 224
- نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 224
- نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 224
- هدایه المسترشدین فی شرح معالم الدین : صفحه 467