حروف مستعلیه

توضیح مفهومی

حروف مستعلیه : حروف ادا شونده به صورت درشت و پُرحجم

حروف 28 گانه عربی به لحاظ درشت و پُرحجم، یا نازک و کم حجم تلفظ شدن (داشتن صفت استعلا یا استفال) به دو دسته می‌شوند:

1. «حروف مُستعلیه»: حروفی هستند که هنگام تلفظ، ریشه زبان، خود را به طرف کام بالای دهان می‌کشد و حروف به صورتی درشت و پرحجم و به حالت تفخیم ادا می‌شوند. حروف استعلاء در هنگام مکسور بودن استعلایشان کمتر می‌شود.

حروف مستعلیه عبارتند از: (ص - ض - ط - ظ - ع - غ - ق) .

2. «حروف مستفل»: حروفی هستند که هنگام تلفظ، ریشه زبان از کامِ بالا پایین می‌آید و دور می‌شود. در این حالت، صدای حرف، نازک و به حالت «ترقیق» ادا می‌شود.

به جز حروف مستعلیه (ص، ض، ط، ظ، ع، غ، ق) بقیه حروف تهجی دارای صفت استفال و از حروف مستفله هستند؛ البته همه این 21 حرف دارای صفت ترقیق نیستند؛ بلکه «ل» و «ر» در برخی شرایط به صورت تفخیم خوانده می‌شوند.

نکته: باید دقت کرد اگر در یک کلمه حرف استعلاء و استفال کنار یکدیگر قرار گرفت صفات آنها روی یکدیگر اثر نگذارند.

نیز ر.ک:صفت استعلا، صفت استفال.

منابع

1. الرائد فی تجوید القرآن : صفحه 48
2. العقد الفرید فی فن التجوید : صفحه 42

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «حروف مستعلیه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

حروف استعلا

اعم

حروف قرآن ( علوم قرآنی )

وابسته

صفت استعلا

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حروف مستعلیه به زیرصفحه حروف مستعلیه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 183
• الرائد فی تجوید القرآن : صفحه 48
• العقد الفرید فی فن التجوید : صفحه 42
• الموضع فی التجوید : صفحه (90-91)
• تجوید استدلالی : صفحه 138
• تجوید جامع : صفحه 51
• حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم جلد 2 : صفحه 52
• زنده جاوید و اعجاز جاویدان جلد 1 : صفحه 13
• زنده جاوید و اعجاز جاویدان جلد 2 : صفحه 53
• سر البیان فی علوم القرآن : صفحه 170
• سلسله مباحث قرآن شناسی : صفحه 50