تفاسیر حنفیه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تفاسیر حنفیه : تفاسیر دانشمندان حنفیه با رویکرد فقهی مذهب حنفی
برخی کتاب‌های تفسیری که به‌قلم عالمان و مفسران حنفی مذهب نوشته شده عبارت است از:
1. ~أحکام القرآن~، تألیف ابوبکر احمد بن علی رازی جصاص (م 370ق) در پنج جلد، به زبان عربی و از مهم‌ترین آثار تفسیری - فقهی حنفیان که فقط آیاتی را تفسیر کرده است که حکمی از احکام الهی را بیان کرده‌اند.
2. ~تفسیر القرآن الکریم~ (تفسیر بحرالعلوم) ، اثر ابولیث نصربن محمد بن احمد بن ابراهیم سمرقندی (م 375ق) به زبان عربی و در سه جلد. جنبه نقلی این تفسیر بیشتر از جنبه عقلی آن است.
3. ~الکشّاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل~، تألیف جارالله محمود بن عمر زمخشری (م 538ق) در چهار جلد و به زبان عربی که از تفاسیر مشهور و ماندگار ادبی - بلاغی قرآن است.
4. ~مدارک التنزیل و حقائق التأویل~، تألیف عبدالله بن احمد بن محمود نسفی (م 701 ق) ؛ به زبان عربی و در پنج جلد. این تفسیر را باید خلاصه ~تفسیر کشّاف~ دانست.
5. ~تبصیر الرحمان و تیسیر المنان~ اثر علی بن احمد بن ابراهیم مهایمی مشهور به مخدوم علی مهایمی (م 835 ق) به زبان عربی و در دو جلد.
6. ~الفواتح الالهیة و المفاتح الغیبیة~ اثر نعمة‌الله بن محمود نخجوانی (م 920ق) به زبان عربی و در دو جلد که به شیوه تفسیر اشاری گرد آمده است.
7. ~حاشیه شیخ‌زاده~، به زبان عربی در چهار جلد، اثر محیی‌الدین محمد بن مصطفی، معروف به شیخ‌زاده (م 951ق) که حاشیه‌ای است بر ~أنوار التنزیل و أسرار التأویل~ بیضاوی.
8. ~إرشاد العقل السلیم إلی مزایا الکتاب الکریم~ (تفسیر ابی‌السعود) ، اثر ابوالسعود محمد بن محمد بن مصطفی عمادی (م 982ق) به زبان عربی در چهار جلد.
9. تفسیر ~روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی~ (تفسیر آلوسی) ، تألیف شهاب‌الدین ابوالثناء سید محمود بن عبدالله آلوسی (م 1270ق) به زبان عربی و در پانزده جلد.
10. تفسیر ~المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج~ اثر دکتر وهبة مصطفی الزحیلی به زبان عربی در شانزده جلد. مؤلف در تفسیر آیات به عقل و نقل هر دو استناد می‌کند.
نیز ر.ک:تفسیر حنفیه، مفسران حنفیه.
منابع
- التفسیر و المفسرون جلد 2 : صفحه 429
- التفسیر و المفسرون جلد 2 : صفحه 351
- المفسرون حیاتهم و منهجهم : صفحه 830