طبقات قُرّاء
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
طبقات قُرّاء : گروه‌های قاریان دسته بندی شده از صدر اسلام تا قرون متأخر بر اساس معیارهای خاص
قاریان به ضبط اولیه قرآن و نص اصلی آن شناخت و آگاهی کافی داشته‌اند و قرائت‌های مقبول نزد آنان اعتبار و اهمیت خاصی دارد.
با آغاز قرن چهارم زمان اختناق و فشار سیاسی فرا رسید و باب بررسی آزاد، انتخاب و اختیار قرائت بسته شد. بر این اساس، قاریان از صدر اسلام تا قرن چهارم هجری، به هشت طبقه تقسیم شده‌اند. اسامی طبقه اول تا سوم به‌این شرح است:
طبقه اول: صحابه بزرگواری که فیض وجود پیامبر (ص) را درک کردند و قرائت قرآن را از محضر آن حضرت فراگرفتند؛ مانند: امام علی (ع) (شهادت: 40 ق) ، عبدالله بن مسعود (م 32 ق) ، ابیّ‌بن‌کعب (م 29 ق) ، ابودرداء عامر (عویمر) بن زید خزرجی و زید بن ثابت (م 54 ق) .
طبقه دوم: کسانی که مدت اندکی از حیات پیامبر (ص) را درک کردند؛ ولی موفق به استفاده علمی از آن حضرت نشدند و قرآن را از صحابه آموختند؛ مانند: عبدالله بن عباس (م 68 ق) ، ابوالأسود دؤلی (م 69 ق) ، علقمة بن قیس نخعی کوفی (م 62 ق) ، عبدالله بن سائب مخزومی، اسود بن یزید نخعی کوفی (م 75 ق) ، ابوعبدالرحمان عبدالله بن حبیب سلمی، مسروق بن اجدع همدانی (م 62 یا 63 ق) ، عبدالله بن عیاش مخزومی، زرّ بن حبیش اسدی (م 83 ق) ، ابوالعالیه رفیع بن مهران ریاحی (م 93 ق) ؛ عبید بن فضیله خزاعی کوفی (م 74 ق) و ابو میسره عمرو بن شرحبیل همدانی کوفی (م 63 ق) .
طبقه سوم: قاریانی که زمان حیات پیامبر (ص) را درک نکرده و قرآن را از صحابه یا تابعان آموخته‌اند؛ مانند: سعید بن جبیر (م 95 ق) ، مجاهد بن جبر مکی (م 102 ق) ، نصر بن عاصم لیثی (م 89 ق) ، یحیی بن وثاب اسدی، مسلم بن جندب، طلحة بن مصرف (م 112 ق) ، عبدالرحمان بن هرمز مدنی اعرج (م 117 ق) ، عبدالله بن عامر یحصبی (م 118ق) ، ابوسلیمان یحیی بن یعمر بصری (م 118 ق) ، عبدالله بن کثیر (م 120 ق) ، محمد بن عبدالرحمان ابن‌محیض سهمی (م 123 ق) ، عاصم بن بهدله ابی‌النجود اسدی کوفی (م 127 ق) ، شیبة بن نصاح مدنی (م 130ق) ، حمید بن قیس مکی، یزید بن قعقاع (م 128 ق) ، یزید بن رومان مدنی (م 130ق) و حمران بن اعین شیبانی (م حدود 130 ق) .
پس از این طبقات سه‌گانه، قاریان قرآن را بر اساس عصر و زمان به پنج طبقه دیگر نیز تقسیم کرده‌اند.
نیز ر.ک:طبقه اول قراء، طبقه دوم قراء، طبقه سوم قراء، طبقه چهارم قراء، طبقه پنجم قراء، طبقه ششم قراء، طبقه هفتم قراء، طبقه هشتم قراء.
منابع
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه (167-204)
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 251
- قرآن در اسلام : صفحه (204-215)
اصطلاح‌نامه
اخص
- طبقه اول قُرّاء، طبقه پنجم قُرّاء، طبقه چهارم قُرّاء، طبقه دوم قُرّاء، طبقه سوم قُرّاء، طبقه ششم قُرّاء، طبقه هشتم قُرّاء، طبقه هفتم قُرّاء
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه طبقات قُرّاء به زیرصفحه طبقات قُرّاء/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.