آیه حَرْث
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیه حَرْث : آیه 223 سوره بقره، در باره آمیزش جنسی زن و شوهر
به آیه 223 سوره بقره «آیه حَرث» گفته می‌شود: «نِساؤُکُمْ حَرْثٌ لَکُمْ فَأْتُوا حَرْثَکُمْ أَنَّی شِئْتُمْ وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ مُلاقُوهُ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ»؛ «زنان شما، محل بذرافشانی شما هستند، پس هر زمان که بخواهید، میتوانید با آنها آمیزش کنید. و (سعی نمائید از این فرصت بهره گرفته، با پرورش فرزندان صالح) اثر نیکی برای خود، از پیش بفرستید! و از خدا بپرهیزید و بدانید او را ملاقات خواهید کرد و به مؤمنان، بشارت ده!».
در این آیه، زنان تشبیه به مزرعه شدهاند، و این تشبیه ممکن است برای بعضی سنگین آید که چرا اسلام در باره نیمی از نوع بشر چنین تعبیری کرده است؛ در حالی که نکته باریکی در این تشبیه نهفته شده است. در حقیقت قرآن میخواهد ضرورت وجود زن را در اجتماع انسانی نشان دهد که زن وسیله اطفاء شهوت و هوسرانی مردان نیست، بلکه وسیلهای است برای حفظ حیات نوع بشر، این سخن در برابر آنها که نسبت به جنس زن همچون یک بازیچه یا وسیله هوسبازی مینگرند، هشداری محسوب می‌شود.
' حرث' مصدر است و به معنی بذرافشانی است و گاهی به خود مزرعه نیز اطلاق می‌شود. 'أنّی' از اسماء شرط است و غالبا به معنای 'متی' که به معنی زمان است استعمال می‌شود، و در این صورت آن را' أنّی' زمانیه میگویند. و گاهی نیز به معنی مکان است، مانند آنچه در آیه 37 سوره آل عمران آمده: «قالَ یا مَرْیَمُ أَنَّی لَکِ هذا قالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ»؛ «زکریا گفت‌ای مریم! این غذا (ی بهشتی) را از کجا آوردهای؟، گفت: از نزد خدا».
اگر 'أنّی' در آیه فوق زمانیه باشد، توسعه زمانی مساله آمیزش جنسی را بیان میکند، یعنی در هر ساعتی از شب و روز مجاز هستید، و اگر مکانیه باشد، توسعه در مکان و چگونگی انواع آمیزش است. این احتمال نیز وجود دارد که اشاره به هر دو جنبه باشد و به این ترتیب، دو همسر میتوانند هر گونه و در هر زمان و مکان، از لذت جنسی بهره گیرند (جز آنچه در قانون شرع ممنوع شده است).
منابع
- تفسیر نمونه جلد 2 : صفحه 140
- مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 2 : صفحه 546
- الدر المنثور فی التفسیر بالماثور جلد 1 : صفحه 261
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه حَرْث به زیرصفحه آیه حَرْث/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.