سجع مطرف
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
سجع مطرف : یکسان بودن حروف سجع، با اختلاف بخش‌های عبارت به لحاظ وزن
در علم بدیع، برای سجع- و همچنین فواصل- اقسامی برشمرده‌اند. یکی از این اقسام، سجع مطرف است. سجع مطرف آن است که دو فاصله به لحاظ وزن، مختلفند اما در حروف سجع یکسان هستند. به عبارت دیگر، سجع مطرف توازن حروف واژه‌ها در «رَوی» یعنی حرف اصلی آخر کلمه است؛ مانند شاد، آزاد. مثال‌های قرآنی:
«مَّا لَکُمْ لَا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقَارًا ** وَقَدْ خَلَقَکُمْ أَطْوَارًا» (نوح//13-14) .
«أ لَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحابِ الْفیلِ ** أ لَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فی تَضْلیلٍ ** وَ أرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْرًا أبابیلَ ** تَرْمیهِمْ بِحِجارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ» (فیل//1-4) .
«وَالصُّبْحِ إِذا أسْفَرَ ** إِنَّها لَإحْدَی الْکُبَرِ ** نَذیرًا لِلْبَشَرِ ** لِمَنْ شاءَ مِنْکُمْ أنْ یَتَقَدَّمَ أوْ یَتَأَخَّرَ» (مدثر//34-37) .
«یا أیُّهَا الْمُدَّثِّرُ ** قُمْ فَأنْذِرْ ** وَ رَبَّکَ فَکَبِّرْ ** وَ ثِیابَکَ فَطَهِّرْ» (مدثر//1-4).
منابع
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سجع مطرف به زیرصفحه سجع مطرف/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.