قرائات و قراء
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
قرائات و قراء : شاخه‌ای از علوم قرآنی؛ پیرامون شیوه‌ها، انواع و شرایط قرائت و طبقات قرّا و اصول قرائات آنها
یکی از مباحث تاریخی در علوم قرآنی «شناسایی قرائات و قراء» است. در این شاخه از مباحث علوم قرآنی، زندگانی و شرح‌حال قاریان و نیز شیوه‌های قرائت آنان بررسی و نیز از قرائت‌های صحیح، آحاد، متواتر، ارکان صحت قرائات، طبقات قراء و… نیز سخن گفته می‌شود.
در میان علوم اسلامی، اولین علمی که تکوّن یافت علم قرائت، و پس از آن علم تفسیر بود. علم قرائت مربوط به لفظ قرآن است که چگونه خوانده شود، و علم تفسیر مربوط به مفاهیم و معانی کلام الله مجید است.
در علم قرائت، اصول و قواعد وقف و وصل و مدّ و تشدید و ادغام و غیره بیان می‌شود. بعلاوه بعضی از کلمات قرآن کریم که به شکلهای مختلف قرائتشده است، شکلهای مختلف قرائت آنها بیان می‌شود.
صحابه، قرآن را از پیغمبر اکرم میآموختند. رسول اکرم بعضی از صحابه را مستقیما تعلیم میدادند و سپس آنان را مأمور تعلیم برخی دیگر میکردند. تابعین که عصر رسول اکرم را درک نکرده بودند قرآن را از صحابه آموختند. در همین وقتبود که گروهی متخصص قرائت و تعلیم صحیح قرآن به وجود آمد و عامه مسلمانان که در این هنگام زیاد شده بودند و با حرص و ولع شدید به تعلم قرآن رو کرده بودند، به این متخصصان رو میآوردند. این متخصصان کیفیت قرائت خود را از ائمه یا از صحابه روایت میکردند و هر کدام به نوبه خود شاگردان و متخصصانی تربیت میکردند که در کتب تواریخ و تراجم ضبط شده است.
منابع
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه (309-383)