تعارض آیات
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تعارض آیات : ناسازگاری میان آیات قرآن
یکی از مباحث علوم قرآنی «تعارض آیات» است.
خداوند در آیه 82 سوره نساء می‌فرماید: «أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلاَفًا کَثِیرًا»؛ «آیا در (معانی) قرآن نمیاندیشند اگر از جانب غیر خدا بود قطعا در آن اختلاف بسیاری مییافتند».
خداوند، تعارض واقعی و حقیقی بین آیات را نفی کرده است؛ زیرا تعارض به معنای تنافی دو دلیل در مدلول و محتوا است؛ و این با سخن خدا سازگار نیست؛ بلکه آیات الهی بعضی گویای بعضی دیگر و بعضی شاهد و دلیل بر بعضی دیگرند.
تعارض بر دو قسم است: 1. تعارض ابتدایی و ظاهری؛ 2. تعارض واقعی و حقیقی.
آن‌چه از تعارض آیات به نظر می‌آید، ابتدایی و ظاهری است و با کمی تأمل و دقت، توهم تعارض رفع می‌شود؛ زیرا این تعارض ظاهری گاهی از ظاهر دو دسته آیات ناشی می‌شود که میان آن‌ها جمع عرفی وجود دارد؛ چون قرآن محکم و متشابه، مطلق و مقید، عام و خاص، مجمل و مبین، ناسخ و منسوخ، حاکم و محکوم، وارد و مورود و… دارد. محکم، مقید، خاص، مبین، ناسخ، حاکم، و وارد، اصل قرار می‌گیرند و آیات مقابل آن‌ها در پرتو اصلشان معنا می‌شوند.
نیز ر.ک:اسباب تعارض آیات.
منابع
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تعارض آیات» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعارض آیات به زیرصفحه تعارض آیات/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.