اعجاز بیانی قرآن ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اعجاز بیانی قرآن ( علوم قرآنی ) : معجزه‌بودن قرآن از جهت فصاحت و بلاغت و صنایع ادبی
«اعجاز بیانی» یکی از وجوه اعجاز قرآن است که در برخی از منابع علوم قرآنی از آن با عنوان‌های اعجاز ادبی، اعجاز اسلوب بیانی، اعجاز اسلوبی، اعجاز لغوی، اعجاز فصاحت، اعجاز بلاغی و اعجاز لفظی قرآن تعبیر شده است.
برخی از ویژگی‌های اعجاز بیانی قرآن به این شرح است:
1. فصیح بودن الفاظ و وافی بودن کلمات برای بیان مقصود و مطابقت آن با مقتضای حال و مقام.
2. به‌کارگیری صنایع ادبی و ظرافت‌های بیانی مانند استعاره، تمثیل، کنایه، ارداف، طباق و….
3. فراگیری واژه‌ها و محدود نبودن ظرفیت آن.
4. هماهنگی لفظ و معنا، و آهنگ واژه‌ها با معانی آن.
5. رعایت ادب و عفت در گزینش واژه‌ها، مثل واژه‌هایی که کنایه از آمیزش و عمل جنسی است؛ مانند: رفث، مس، لمس و مراوده که در داستان حضرت یوسف و زلیخا از عشوه‌گری‌های زلیخا به «مراوده» تعبیر شده است (یوسف// 23) .
6. دقت در انتخاب و بیان کلمات و ترسیم صحنه‌های حساس به گونه بسیار جالب و شیوا.
7. حکمت‌آموز بودن گزینش واژه‌ها و تقابل آن؛ مانند: «... أَشِدَّاء عَلَی الْکُفَّارِ رُحَمَاء بَیْنَهُمْ...» (فتح// 29) . واژه «شدت» مقابل «لینت» است، نه در مقابل «رحمت»؛ اما خداوند واژه «رحمت» را مقابل «شدت» آورده تا به انگیزه «لینت» اشاره کرده باشد که رحمت است، نه فریب و نفاق.
و در آیات بسیاری، جهل مقابل هدایت و به جای ضلالت آمده است تا انگیزه ضلالت را بیان کند.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 98
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 10
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 331
- التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه (15-18)
- المعجزة الخالدة : صفحه 250
- المعجزة الخالدة : صفحه 199
- معجزه بزرگ ، پژوهشی در علوم قرآن : صفحه 152
- معجزه بزرگ ، پژوهشی در علوم قرآن : صفحه 118
- معجزه بزرگ ، پژوهشی در علوم قرآن : صفحه 98
- اعجاز قرآن و بلاغت محمد صلی الله علیه و آله : صفحه 127
- البیان فی تفسیر القرآن : صفحه 40
- التبیان فی علوم القرآن : صفحه 157
- پژوهشی در شیوه های اعجاز قرآن : صفحه 25
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «اعجاز بیانی قرآن ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
- اعجاز ادبی قرآن، اعجاز اسلوب بیانی قرآن، اعجاز اسلوبی قرآن، اعجاز فصاحت قرآن، اعجاز لغوی قرآن، اعجاز لفظی قرآن ( علوم قرآنی )
اعم
اخص
- اعجاز نظم قرآن، الهی بودن الفاظ قرآن، تاخیر ما اصله التقدیم، فصاحت قرآن ( علوم قرآنی )، نقض عادات ادبی
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اعجاز بیانی قرآن ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه اعجاز بیانی قرآن ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اعجاز القرآن : صفحه (27-42)، (188-194)، 200، 276، 300
- اعجاز قرآن و بلاغت محمد صلی الله علیه و آله : صفحه 127
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 9، 10
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (311-313)
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 98
- البیان فی اعجاز القرآن : صفحه 140
- البیان فی تفسیر القرآن : صفحه 40
- البیان فی تفسیرالقرآن : صفحه 91
- التبیان فی علوم القرآن : صفحه 157
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 21
- التمهید فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 11، (33-99)، 164، 250
- التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه (13-28)، (15-18)
- الجامع لاحکام القرآن جلد 1 : صفحه 73
- المعجزة الخالدة : صفحه 199، 240، 250
- شناخت قرآن : صفحه 575، 595، 608
- علوم القرآن : صفحه 136
- مدخل التفسیر : صفحه 46، 64
- معجزه بزرگ ، پژوهشی در علوم قرآن : صفحه 98، 118، 152
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 82
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 139، 331، 346، 355
- پژوهشی در شیوه های اعجاز قرآن : صفحه 25، 57