استعمال لفظ در نوع

توضیح مفهومی

استعمال لفظ در نوع : اطلاق لفظ و اراده نوع آن

یکی از اقسام استعمال لفظ در لفظ، استعمال لفظ در نوع می‌باشد که به معنای اطلاق لفظ و اراده نوع آن است، مانند: کلمه ' زید ' در جمله ' زید لفظ '؛ به این معنا که لفظ زید در کلام هر کسی و با هر کیفیتی که باشد (مبتدا، فاعل، مفعول و…) عنوان لفظ برآن صادق است و حتی خود این ' زید ' که از دهان متکلم خارج می‌شود لفظ است. در این صورت، گفته می‌شود لفظی اطلاق شده و نوع آن اراده شده است؛ یعنی متکلم با آوردن یک فرد، کلی طبیعی را در ذهن احضار کرده است.

در این باره میان اصولیون اختلاف نظر وجود دارد:

1. برخی هم چون مرحوم ' بروجردی ' و ' خویی ' معتقدند استعمال لفظ در نوع از باب استعمال نیست ؛

2. برخی دیگر مانند مرحوم ' آخوند خراسانی ' آن را از باب استعمال می‌دانند .

نکته:

مرحوم ' آخوند ' برای استعمال لفظ و اراده نوع، به مثالی اشاره کرده که شامل خود مثال نمی‌شود، ولی موارد دیگر را در بر می‌گیرد، مثل این که گفته شود: ' ضَرَب فعل ماض '، که این ' ضَرَب ' حکایتگر تمام ' ضَرَب '‌ها است. که فعل ماضی می‌باشد، اما شخص این ' ضرب '‌ای که در جمله استعمال شده، فعل ماضی نیست، بلکه مبتدا است و اگر فعل ماضی بود نمی‌توانست مبتدا واقع شود.

منابع

1. نهایة الاصول : صفحه 32
2. الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 22
3. اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 30
4. تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه : صفحه 171
5. ایضاح الکفایة جلد 1 : صفحه 75
6. سیری کامل در اصول فقه جلد 1 : صفحه (541-543)
7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «استعمال لفظ در نوع» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اطلاق لفظ در نوع

اعم

استعمال لفظ در لفظ

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه استعمال لفظ در نوع به زیرصفحه استعمال لفظ در نوع/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 30
• الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 22
• المحصول فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 95، 100
• ایضاح الکفایة جلد 1 : صفحه 75
• بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 127، 147، 148
• تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 171، 181
• تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه : صفحه 171
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 45
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 47
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 31
• سیری کامل در اصول فقه جلد 1 : صفحه (541-543)
• کتابشناسی اصول فقه شیعه جلد 1 : صفحه 10
• کفایة الاصول : صفحه (28-29)، 29
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 94
• منتقی الاصول جلد 1 : صفحه 162
• نهایة الاصول : صفحه 32
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 61