حبل الله

توضیح مفهومی

حبل الله : از اسامی و صفات قرآن

در آیه 103 سوره آل‌عمران مسئله اتحاد و مبارزه با هرگونه تفرقه مطرح شده است: «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ»؛ «همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و از هم پراکنده نشوید». مفسران در باره منظور از حبل الله (ریسمان الهی) چند احتمال ذکر کرده‌اند: قرآن؛ پیامبر (ص) ؛ اسلام؛ خاندان پیامبر و امامان معصوم (ع) .

در روایات پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) نیز تعبیرهای گوناگونی دیده می‌شود. در تفسیر ~الدرّ المنثور~ از پیغمبر (ص) و در کتاب ~معانی‌الاخبار~ از امام سجاد (ع) نقل شده است که فرمودند: «حبل الله» قرآن است.

در ~تفسیر عیاشی~ از امام باقر (ع) نقل شده است: «ریسمان الهی که مردم مأمور به چنگ زدن به آن هستند، «آل محمد (ص) » است.

همچنین در ~التفسیر الکبیر~ فخررازی، ~مجمع‌البیان~ و ~المیزان~ همه این احتمالات بیان شده‌اند.

این تعبیرها- همان‌گونه که بیشتر مفسران گفته‌اند- هیچ اختلافی با یکدیگر ندارند؛ زیرا منظور از ریسمان الهی، هرگونه وسیله ارتباط با ذات پاک خداوندی است؛ حال این وسیله اسلام باشد یا قرآن یا پیامبر و اهل بیت او، فرقی نمی‌کند؛ به عبارت دیگر «حبل الله» یعنی «وسیله ارتباط با خدا»، و این مفهوم مصادیق متعددی می‌تواند داشته باشد که همه موارد مذکور از مصادیق این مفهوم وسیع‌ هستند.

قرآن را «حبل‌الله» می‌خوانند؛ چون هر کس به آن تمسک جوید، از غرق شدن در گمراهی نجات یافته، هدایت می‌شود.

منابع

1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 274
2. جواهر المطالب فی مناقب الامام علی (ع) : صفحه 180
3. تاریخ جمع قرآن : صفحه 9
4. تفسیر نمونه جلد 3 : صفحه (28-29)
5. مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 2 : صفحه 356
6. تاریخ قرآن : صفحه 31
7. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 3 : صفحه 369
8. التفسیر الکبیر جلد 8 : صفحه 173

اصطلاح‌نامه

اعم

اسامی و صفات قرآن

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حبل الله به زیرصفحه حبل الله/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آموزش علوم قرآن جلد 1 : صفحه 179
• اعجاز قرآن : صفحه 31
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 274
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) : صفحه 57
• البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 344
• التفسیر الکبیر جلد 8 : صفحه 173
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 3 : صفحه 369
• تاریخ جمع قرآن : صفحه 9
• تاریخ قرآن : صفحه 31
• تفسیر نمونه جلد 3 : صفحه (28-29)
• جواهر المطالب فی مناقب الامام علی (ع) : صفحه 180
• مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 2 : صفحه 356