جری و تطبیق

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ جری و تطبیق

◄ تطبیق تاویلی

◄ تطبیق تفسیری

توضیح مفهومی

جری و تطبیق : سرایت احکام قرآنی به موارد مشابه در هر زمان و حمل آیه بر مصداق آن

«جری» در اصطلاح به معنای تطبیق آیه بر مصادیق خارجی، و در حقیقت، نوعی تفسیر حول دلالت لفظی آیات است. و «تطبیق» به معنای حمل آیه بر مصداق آن است، و آن‌جا که در زمینه دلالت لفظی به‌کار رود، به معنای تفسیر و آن‌جا که مصداق قابل انطباق بر مدلول لفظی نباشد، معنای تأویل می‌یابد.

علامه طباطبایی می‌نویسد: نظر به این که قرآن‌مجید کتابی است همگانی و همیشگی، در غایب مانند حاضر جاری است و به آینده و گذشته مانند حال منطبق می‌شود؛ مثلاً آیاتی که در شرایط خاصی برای مؤمنان زمان نزول قرآن تکالیفی بار می‌کنند، مؤمنانی که پس از عصر نزول همان شرایط را داشتند، بی کم و کاست همان تکالیف را دارند، و آیاتی که صاحبان صفاتی را ستایش یا سرزنش می‌کنند یا مژده می‌دهند یا می‌ترسانند، کسانی را که با آن صفات متصفند در هر زمان و در هر مکان باشند شامل هستند. بنابراین، هرگز مورد نزول آیه‌ای مخصص آن آیه نخواهد بود؛ یعنی آیه‌ای که درباره شخص یا اشخاص معینی نازل شده است، درباره نزول خود منجمد نشده، به مصادیق مشترک با مورد نزول آیه در صفات و خصوصیات سرایت خواهد کرد. این خاصه همان است که در عرف روایات «جری» نامیده می‌شود.

امام پنجم (ع) می‌فرماید: و اگر این طور باشد که وقتی آیه‌ای در قومی نازل شد پس از آن که همان قوم مردند آن آیه نیز بمیرد، از قرآن چیزی باقی نمی‌ماند؛ اما همه قرآن، تا آسمان‌ها و زمین هست جاری است و برای هر قوم آیه‌ای است که آن را می‌خوانند و از آن بهره نیک یا بد دارند.

در بعضی از روایات، بطن قرآن (انطباق قرآن به مواردی که با تحلیل به‌وجود آمده‌اند) از قبیل جری شمرده شده است.

منابع

1. مبانی و روشهای تفسیر قرآن : صفحه (126-127)
2. قرآن در اسلام : صفحه (70-71)
3. البیان فی تفسیر القرآن : صفحه (30-31)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «جری و تطبیق» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تطبیق

اخص

تطبیق تاویلی، تطبیق تفسیری

وابسته

تفسیر قرآن ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه جری و تطبیق به زیرصفحه جری و تطبیق/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد : صفحه 85، 86
• البیان فی تفسیر القرآن : صفحه (30-31)
• القرآن فی الاسلام : صفحه 67
• حصن الامان فی تجوید القرآن : صفحه 42
• قرآن در اسلام : صفحه (70-71)
• مبانی و روشهای تفسیر قرآن : صفحه (126-127)
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 2 : صفحه 166، 231
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 5 : صفحه 36
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 9 : صفحه 154
• پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن : صفحه (320-321)