آیه اکمال دین

توضیح مفهومی

آیه اکمال دین : آیه 3 سوره مائده، در باره اکمال دین به سبب تعیین علی (ع) به امامت

آیه 3 سوره مائده را 'آیه اکمال' و یا 'آیه اکمال دین' نامیده‌اند: «… الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِن دِینِکُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا …»؛ 'امروز کسانی که کافر شده‏اند از (کارشکنی در) دین شما نومید گردیده‏اند پس از ایشان مترسید و از من بترسید امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت‏خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را برای شما (به عنوان) آیینی برگزیدم '.

در این که منظور از 'الیوم' در این آیه چیست و آن چه روزی بود که چهار نکته مهم در آن، یک‌جا جمع شده (کافران در آن مأیوس شده‌اند؛ دین کامل شد؛ نعمت خدا تکامل یافت؛ و خداوند اسلام را دین نهایی مردم جهان قرارداد) میان مفسران سخن بسیار است. به اجماع علمای شیعه و به عقیده برخی از مفسران اهل‌سنّت، این آیه در قضیه غدیرخم (نصب حضرت علی (ع) توسط حضرت محمد (ص) به امامت و جانشینی خود) نازل شده است. رسول خدا (ص) هنگام نزول آیه اکمال فرمود: 'اکمال دین و اتمام نعمت و رضای پروردگار، به اعلام جانشینی و ولایت علی (ع) توسط من به شما مردم بود'.

علامه امینی در ~الغدیر~ و میرحامدحسین در ~عبقات‌الانوار~ با تتبع در کتاب‌های اهل‌سنّت شواهد بسیاری از آنان در تأیید و اثبات نزول این آیه در شأن حضرت علی (ع) آورده‌اند.

اما برخی از مفسران اهل سنت احتمالات دیگری را نیز مطرح کرده‌اند از جمله:

1. منظور از 'الیوم' روز عرفه آخرین حج پیامبر (ص) است.

2. مراد روز فتح مکه است.

3. ظهور و بعثت پیامبر (ص) است.

4. روزی است که احکام اسلامی درباره گوشت‌های حلال و حرام نازل شد که در آیه، احکام آن آمده است.

دلایل و شواهد و روایات فراوانی وجود دارد مبنی بر این که نزول آیه اکمال در روز غدیر خم بوده است که به دلیل رعایت اختصار از آن صرف‌نظر کرده، خوانندگان را به تفاسیر شیعه و اهل‌سنّت ذیل آیه شریفه ارجاع می‌دهیم.

نیز ر.ک:آیه تبلیغ.

منابع

1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 75
2. تفسیر نمونه جلد 4 : صفحه (263-271)
3. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 5 : صفحه 168
4. التفسیر الکبیر جلد 11 : صفحه (136-140)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیه اکمال دین» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیه 003 مائده

اعم

اسامی آیات، سوره مائده

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه اکمال دین به زیرصفحه آیه اکمال دین/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اسباب النزول : صفحه 126
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 75، 106
• الایمان و الکفر فی الکتاب و السنة جلد 1 : صفحه 244
• التفسیر الکبیر جلد 11 : صفحه (136-140)
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 5 : صفحه 168
• تفسیر نمونه جلد 4 : صفحه (263-271)
• لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 75
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 103
• نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 5 : صفحه 167