آیات آفاقی ( علوم قرآنی)

توضیح مفهومی

آیات آفاقی ( علوم قرآنی ) : نشانه‌های وجود خداوند و اوصاف کمال وی در مخلوقات

واژه 'افق' به معنای ناحیه و طرف، و جمع آن 'آفاق' است. کلمه 'افق' دو بار (آیه 7 سوره نجم و آیه 23 سوره تکویر) ، و کلمه 'آفاق' یک بار در قرآن (آیه 53 سوره فصلت) به کار رفته است.

مراد از آیات آفاقی، آفرینش خورشید، ماه و ستارگان با نظام دقیق حاکم بر آن‌ها، و نیز آفرینش انواع جانداران، گیاهان، کوه‌ها و دریاها با شگفتی‌های بی‌شمارش است که هر یک، آیه و نشانه‌ای بر حقانیت، علم، حکمت و سایر اوصاف کمال خداوند است.

خداوند متعال در این باره چنین می‌فرماید: «سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ»؛ 'به زودی نشانه‏های خود را در افقها(ی گوناگون) و در دلهایشان بدیشان خواهیم نمود تا برایشان روشن گردد که او خود حق است آیا کافی نیست که پروردگارت خود شاهد هر چیزی است' (فصلت// 53) .

مفسران عامّه و خاصّه در بیان مراد خداوند از آیات آفاقی سخنانی گفته‌اند از جمله:

1. افلاک، ستارگان، عناصر چهارگانه و موالید سه‌گانه (معدن، نبات و حیوان) .

2. فتح نواحی اطراف مکه.

3. حوادث خارق‌العاده‌ مقارن ظهور پیامبر اکرم (ص) و پس از آن در خارج از مکه.

4. وقایعی که در امت‌های گذشته رخ داده و نشانه قدرت الهی است.

5. سرنوشت امت‌هایی که انبیای الهی را تکذیب کردند.

نیز ر.ک:آیات انفسی.

منابع

1. تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه (337-340)
2. تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه (329-332)
3. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه (404-405)
4. منشور جاوید قرآن جلد 2 : صفحه (165-171)
5. ترجمه آوایی, تفسیر پیوسته و تاویل قرآن به قرآن ناطق جلد 1 : صفحه 98

اصطلاح‌نامه

وابسته

آیات، آیات انفسی ( علوم قرآنی )

منابع

• الإلهیات علی هدی الکتاب و السُّنة و العقل جلد 1 : صفحه 92(2)
• التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 55
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه (404-405)، (405-404)
• ترجمه آوایی, تفسیر پیوسته و تاویل قرآن به قرآن ناطق جلد 1 : صفحه 98
• تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه (329-332)، (332-329)، (337-340)، (340-337)
• لوامع الحقایق فی اصول الدین : صفحه 5
• منشور جاوید قرآن جلد 2 : صفحه (165-171)، (171-165)
• نبوت : صفحه 268(1)