آیه نور (علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیه نور ( علوم قرآنی ) : آیه 35 نور، مشتمل بر اطلاق نور آسمان و زمین بر خداوند سبحان
به آیه 35 سوره نور «آیه نور» می‌گویند: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَکَةٍ زَیْتُونِةٍ لَّا شَرْقِیَّةٍ وَلَا غَرْبِیَّةٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَن یَشَاء وَیَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ»؛ «خدا نور آسمانها و زمین است مثل نور او چون چراغدانی است که در آن چراغی و آن چراغ در شیشهای است آن شیشه گویی اختری درخشان است که از درخت خجسته زیتونی که نه شرقی است و نه غربی افروخته میشود نزدیک است که روغنش هر چند بدان آتشی نرسیده باشد روشنی بخشد روشنی بر روی روشنی است خدا هر که را بخواهد با نور خویش هدایت می‌کند و این مثلها را خدا برای مردم میزند و خدا به هر چیزی داناست».
'آیه نور' مورد توجه بسیاری از دانشمندان دین قرار گرفته است. محمد غزالی کتابی به نام ~مشکاةالانوار~ در تفسیر آیه نور نوشته است. ملاّصدرا نیز تفسیری بر آیه نور نگاشته که در آن نکات فلسفی و عرفانی را گنجانده است. از دیگر تفاسیر در مورد آیه نور، ~رسالةالانوار فی تفسیر آیةالنور~ از شرف الدین محمد نیمدهی است.
مقصود قرآن کریم از تشبیه و تمثیل در این آیه این است که ایمان در وجود و قلب انسان به نوری می‌ماند که همانند یک چراغ پرفروغ در نهاد انسان می‌درخشد و از شجره وحی تغذیه می‌کند.
بعضی از مفسران به آیه 28 سوره حدید نیز «آیه نور» اطلاق کرده‌اند: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِن رَّحْمَتِهِ وَیَجْعَل لَّکُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ». «ای کسانی که ایمان آوردهاید از خدا پروا دارید و به پیامبر او بگروید تا از رحمتخویش شما را دو بهره عطا کند و برای شما نوری قرار دهد که به (برکت) آن راه سپرید و بر شما ببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است».
طبق روایات، مراد از «نور» در این آیه، امام علی (ع) و منظور از «کفلین»، امام حسن و امام حسین (ع) است.
منابع
- تفسیر نمونه جلد 14 : صفحه 470
- قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی) : صفحه 12
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 15 : صفحه (129-135)
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیه نور ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه نور (علوم قرآنی ) به زیرصفحه آیه نور (علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.