آرای عمومی (فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آرای عمومی: نظر اکثریّت مردم.
عنوان یاد شده از عناوین مستحدثه است که برخی معاصران بدان پرداخته و قلمرو آن را بر اساس نظرات فقهی خود بیان کرده‌اند که بدان اشاره می‌شود.
مراجعه به آرای عمومی برای تعیین زمامدار (حاکم) در مواردی است که از سوی خداوند نصبی صورت نگرفته باشد. زمامِ نوعی از قدرت و ریاست، تنها به دست خداوند متعال است که بر حسب شایستگی و قابلیت حقیقی برخی از افراد مانند پیامبر صلّی الله علیه و آله و امامان علیهم السّلام به آنان عطا می‌کند.
114
در این گونه موارد، مردم حق دخالت ندارند و ناگزیر از تسلیم در برابر فرمان الهی‌اند.
زمامِ نوعی دیگر از قدرت و رهبری، هم در دست خدا است و هم به اعتباری در دست مردم؛ بدین معنا که دو شرط در زمامدار و حاکم اسلامی لازم است: نخست، فقاهت همراه با عدالت و دیگر شرایط لازم و دوم، انتخاب و پذیرش او توسّط اکثریّت امّت. بنابر این، اگر اکثریّت مردم، فردی فاقد شرایط تعیین شده از سوی شرع را بر گزینند از نظر اسلام ارزش ندارد؛ چنانچه اگر فقیه واجد شرایطی از سوی مردم انتخاب نشود، سلطنت و قدرت او فعلیّت پیدا نمی‌کند. 1
مورد دیگری که برای رجوع به آرای عمومی ذکر شده، جایی است که در شریعت حکم خاصّی برای آن بیان نشده است، و از آن به « منطقة الفراغ » (جای خالی) تعبیر شده اشت. در این گونه موارد بر حسب اقتضای زمان و مصالح عمومی توسّط مجلس قانون گذاری مانند مجلس شورای اسلامی - که اعضای آن توسط مردم انتخاب می‌شوند - قوانین مورد نیاز که مخالفتی با قوانین ثابت در شریعت نداشته باشند، وضع می‌گردد. 2
1 - الفقه 105 181 - 182؛ الاسلام یقود الحیاة (البنک اللاربوی) 19 - 21.
2 - الاسلام یقود الحیاة (البنک اللاربوی) 18 - 19 و اقتصادنا 680 - 68.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 113
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آرای عمومی ( فقه)» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آرای عمومی (فقه ) به زیرصفحه آرای عمومی (فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==index.aspx?siteid=1&fkeyid=&siteid=1&pageid=142&p=1&g=34&showitem=244