استصحاب امور اعتقادی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
استصحاب امور اعتقادی : حکم به بقا در امور اعتقادی و قلبی
استصحاب امور اعتقادی، استصحابی است که مستصحب آن، امری اعتقادی و قلبی می‌باشد.
مستصحب گاهی عمل خارجی و گاهی امری از امور اعتقادی است که مربوط به تصدیق قلبی و باور درونی می‌باشد و ربطی به عمل خارجی ندارد و به بیان دیگر، فعل جوانحی (قلبی) است نه جوارحی. در این که آیا در امور اعتقادی نیز همانند امور عملی، استصحاب جریان دارد یا خیر، اصولیون اختلاف دارند؛ مرحوم آخوند در کتاب ' کفایة الاصول ' می‌گوید: امور اعتقادی دو گونه است؛ در بخشی از آن فقط اعتقاد و تصدیق قلبی لازم است ولو این که اعتقاد از روی استدلال و علم صد در صد حاصل نشده باشد، مانند: اعتقاد به خصوصیات حشر انسان‌ها در روز قیامت، هم چون اعتقاد به جسمانیت معاد، که در این قسم، هم استصحاب حکمی و هم موضوعی جاری است؛ ولی در بخشی از امور اعتقادی، یقین و علم، موضوعیت دارد؛ یعنی اعتقاد قلبی باید از روی یقین و استدلال باشد، مثل: اعتقاد به توحید و اصل معاد، در این قسم، استصحاب حکمی جاری است و استصحاب موضوعی جاری نمی‌شود.
مرحوم شیخ در کتاب ' رسائل '، استصحاب در احکام شرعی اعتقادی را معتبر نمی‌داند و مرحوم ' نایینی ' نیز در این موضوع با وی هم عقیده است.
در کتاب ' فرائد الاصول ' آمده است:
' لا فرق فی المستصحب بین ان یکون من الموضوعات الخارجیة او اللغویة او الاحکام الشرعیة العملیة، اصولیة کانت او فرعیة. و اما الشرعیة الاعتقادیة، فلا یعتبر الاستصحاب فیها… ' [۱].
پانوشت
منابع
- کفایة الاصول : صفحه 481
- المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 207
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 531
- ایضاح الکفایة جلد 6 : صفحه (39-54)
- سیری کامل در اصول فقه جلد 15 : صفحه 401
- منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 293
- المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 346
- آراؤنا فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 120
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «استصحاب امور اعتقادی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه استصحاب امور اعتقادی به زیرصفحه استصحاب امور اعتقادی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آراؤنا فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 120
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 438، 442
- المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 207، 208، 209
- المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 346، 347، 349، 350
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 453، 454
- ایضاح الکفایة جلد 6 : صفحه (39-54)
- تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 405
- حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 513
- سیری کامل در اصول فقه جلد 15 : صفحه 401
- شرح اصول فقه جلد 4 : صفحه 333
- فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 672
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 531
- فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 531
- کفایة الاصول : صفحه 480، 481، 482
- مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 213، 214
- منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 290، 291، 293
- نهایة الافکار جلد 4 جزء -1 : صفحه 221، 222
- نهایة الافکار جلد 4-1 : صفحه 221، 222