رأفت ( فقه )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ رأفت ( فقه )

◄ رأفت الهی

◄ رأفت به زانی

توضیح مفهومی

رأفت‏

رأفت: نرم و نازک دلی، مقابل سخت دلی.

رأفت، مقابل قساوت، به معنای شدّت رحمت است. این فضیلت در حدیثی از امام صادق علیه السّلام از لشکریان عقل شمرده شده است 1 و خداوند در آیات متعدد، خود را بدان توصیف کرده است. 2 چنان که پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه و آله را نیز بدان ستوده است. 3

رأفت در بندگان خدا به معنای نرم و دل نازک بودن است که در محبت و نیکی به دیگران و گذشت از آنان تجلّی مییابد؛ اما در خداوند متعال به معنای احسان به بندگان وگذشت ازآنان میباشد. تفاوت رأفت با رحمت- که آن نیز به معنای نازک دلی آمده- در این است که رقّت قلب در رأفت بیشتر از رقّت قلب در رحمت است؛ 4 از این رو، رأفت در خداوند متعال به معنای احسان و عنایت خاص به بندگان مؤمن است؛ لیکن گستره رحمت الهی وسیع‏تر است؛ یعنی هم شامل رحمت رحمانیّه میشود که کافر و مؤمن را در بر میگیرد و هم رحمت رحیمیّه که اختصاص به مؤمنان دارد؛ اما صفت «رؤف» همچون «رحیم» تنها شامل‏

---

47

مؤمنان میگردد؛ از این رو، در قرآن کریم در بسیاری از آیات در کنار «رحیم» به کار رفته است. از احکام آن به مناسبت در باب صلات و حدود سخن گفته‏‌اند.

صلات: به قول منسوب به مشهور، در نماز باران (---> نماز باران) جدا کردن کودکان از مادرانشان، برای جلب رأفت و رحمت خداوند متعال، مستحب است. 5

حدود: در قرآن کریم، خداوند متعال در مقام اجرای حدّ زنا کار، از اعمال رأفت و دل سوزی در دین خدا نهی کرده است؛ 6 از این رو، در حدود، شفاعت پذیرفته نمیشود. 7 و به قول مشهور، تازیانه باید با شدت زده شود. 8

(---> رحمت)

1. الکافی (کلینی) 1/ 21

2. بقره/ 207؛ توبه/ 117؛ نور/ 20

3. توبه/ 128

4. مجمع البحرین واژه «رؤف»

5. جواهر الکلام 12/ 144

6. نور/ 2

7. جواهر الکلام 41/ 395

8. المهذب البارع 5/ 41؛ ایضاح الفوائد 4/ 482.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 4 : صفحه 46

اصطلاح‌نامه

اعم

صفات ( فقه )

اخص

رأفت الهی، رأفت به زانی

وابسته

شفاعت در حدود

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 4 : صفحه 46