بیع اقاله

توضیح مفهومی

بیع اِقاله: بیع کالا به شرط اقاله.

عنوان یادشده در کلام ابن حمزه از قدما آمده و مراد وی از آن، این است که فروشنده در ضمن معامله شرط کند چنانچه ظرف مدّتی معیّن - مثلاً سه ماه - مثل بهایی را که از خریدار گرفته است به وی برگرداند، معامله را اقاله) ر اقاله (کند. ابن حمزه برای صحّت چنین معامله‏ای چهار شرط ذکر کرده است: کالا مثلی) ر مثلی (باشد؛

________________________________________

172

مدّت معلوم باشد؛ بازگرداندن مثل بهای دریافتی از مشتری بدون کم و زیاد، شرط شود و کالا از چیزهایی نباشد که در مدّت تعیین شده در معامله، فاسد گردد.

پس از تحقّق بیع با شرایط یادشده اگر فروشنده مثل ثمن را در مدّت تعیین شده به خریدار بازگرداند، بیع اقاله می‏شود و اگر استرداد پس از مدّت تعیین شده باشد خریدار بین اقاله و عدم آن مخیّر خواهد بود. 1

برخی قدما چنین شرطی را در معامله مطلقا فاسد دانسته و گفته‏اند: در هر صورت خریدار مخیّر بین اقاله و عدم آن است. 2 در مقابل، برخی از متأخّران شرط اقاله را مطلقا صحیح دانسته‏اند، هرچند کالا مثلی نباشد یا شرط ردّ مثل ثمن نشده باشد. 3

1. الوسیلة/ 2 249. المقنعة/ 3 624. مختلف الشیعة 319 /5.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 171

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «بیع اقاله» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

بیع به شرط اقاله

اعم

احکام اقاله، بیع ( فقه )

وابسته

اقاله ( فقه )

منابع

• الوسیلة الی نیل الفضیله : صفحه 249
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 171