تکرار
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تکرار
تکرار: انجام دادن عمل بیش از یک بار.
از آن در اصول فقه، بخش الفاظ و نیز در بسیاری از بابهای فقهی نظیر طهارت، صلات، حج، ظهار، حدود و قصاص به مناسبت سخن رفته است.
بعد اصولی
هرگاه امری از مولا صادر گردد و قرینهای بر تعیین مراد او وجود نداشته باشد، آیا یک بار امتثال کفایت میکند یا تکرار آن در حدّ توان واجب است؟ مسئله اختلافی است1) ر امر (.
بعد فقهی:
طهارت: تکرار مسح در وضو بدون قصد مشروع بودن، مکروه و با قصد آن، حرام است؛ لیکن وضو را باطل نمیکند. 2
تکرار نماز میّت بر یک جنازه بنابر مشهور کراهت دارد مگر آنکه میّت، اهل فضل و کمال باشد که برخی عدم کراهت تکرار را در این فرض قوی دانستهاند. 3
صلات: تکرار آیه در نماز - اعم از واجب و مستحب - جایز است. 4 خواندن دو سوره در یک رکعت از نماز) قِران بین دو سوره (بنابر قولی حرام و بنابر قولی دیگر مکروه است؛ لیکن در اینکه تکرار سوره در یک رکعت، قران محسوب میشود یا نه اختلاف است. 5
با تکرار خواندن یا شنیدن آیه سجده) ر آیات سجده (، تکرار سجده واجب است به شرط آنکه برای تلاوت یا استماع قبلی، سجده کرده باشد. وجوب تکرار سجده در فرض عدم سجده برای تلاوت یا استماع قبلی، محل اختلاف است. 6 تکرار نماز استسقاء) ر نماز باران (و دعای آن تا آمدن باران مستحب است. 7
حج: تکرار حج در هر سال8 و نیز تکرار تلبیه) ر تلبیه (در حج و عمره مستحب است. 9
تکرار سبب کفّاره: محرم اگر سببی از اسباب) موجبات (کفّاره را بیش از یک بار مرتکب شود در صورتی که تکرار نزد شرع و عرف یک ارتکاب محسوب نگردد، بلکه متعدّد دیده شود، مانند آمیزش و شکار، بنابر مشهور برای هر بار یک کفّاره ثابت میگردد. 10
تکرار آمیزش با همسر پس از ظهار) ر ظهار (بنابر قول مشهور موجب تکرار کفّاره خواهد بود حتی اگر کفّاره آمیزش
قبلی ادا نشده باشد. 11 در اینکه تکرار آمیزش با حائض - بنابر قول به وجوب کفّاره به سبب آن - موجب تکرار کفّاره میگردد یا نه، اختلاف است. برخی با اختلاف زمانی - مانند آمیزش در اوّل و وسط ایّام حیض - و برخی دیگر با فاصله شدن کفّاره بین دو آمیزش، تکرار را واجب دانستهاند. 12
هرگاه روزهدار، عملی را که موجب بطلان روزه میشود تکرار کند آیا کفّاره هم تکرار میشود؟ اختلاف است. برخی تکرار را تنها در عمل آمیزش و برخی دیگر در صورت تعدّد جنس عملِ موجب بطلان، مانند آمیزش و خوردن، واجب دانستهاند. 13
حدود: تکرار گناه کبیرهای که موجب حدّ کمتر از قتل است، مانند قذف) ر قذف (یا سرقت) ر سرقت (در بار سوم - به قولی - و بار چهارم - به قولی دیگر - سبب ثبوت حدّ قتل میگردد، به شرط آنکه پس از ارتکاب هر بار در مراحل قبلی، حد اجرا شده باشد. 14
قصاص: در موارد ثبوت ادعا با قسامه) ر قسامه (چنانچه شمار افرادی که باید قسم بخورند کمتر از تعداد قسمها باشد، قسم توسط آنان تکرار میشود تا عدد کامل گردد.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 600
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- تکرار اسباب تعزیرات، تکرار اسباب حدود، تکرار اسباب سجده سهو، تکرار ایقاع، تکرار جزیه، تکرار سبب صلوات، تکرار شهادت، تکرار عبادات، تکرار قرآن به قدر حمد
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تکرار به زیرصفحه تکرار/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.