تطوع ( فقه )

توضیح مفهومی

تَطَوُّع: به‏جا آوردن طاعتهای غیر واجب به قصد تقرّب.

تطوّع از مادّه 'طوع' به معنای به‏جا آوردن طاعت است. مراد از آن در کلمات فقها انجام دادن طاعتهایی است که بر مکلّف واجب نیست، بلکه مستحب است. تطوّع بر خود طاعات مستحب نیز اطلاق شده است، مانند روزه تطوّعی و نماز تطوّعی که مراد روزه و نماز مستحب است.

تفاوت تطوّع و تبرّع) ر تبرّع (این است که مورد تبرّع) متبرّعٌ به (اعم از مورد تطوّع است. تبرّع، واجبات، عقود و ایقاعات را نیز دربر می‏گیرد. ضمن آنکه در تطوّع قصد اطاعت و تقرّب معتبر است بر خلاف تبرّع که در مفهوم آن چین قصدی نهفته نیست. از این عنوان در بابهایی نظیر صلات، صوم، حج و نذر سخن رفته است.

حکم کلّی: تطوّع به معنای به‏جا آوردن آنچه طاعت به شمار می‏رود به قصد تقرّب، فی نفسه امری مطلوب و مستحب است مگر در صورت وجود مانع مانند سفر در روزه تطوّعی بنابر قولی که سفر را مطلقا مانع صحّت روزه می‏داند و یا مزاحمت با واجبی، مانند خواندن نماز مستحب در وقت نماز واجبی که وقت آن تنگ است. تطوّع در این فرض حرام و نماز نافله باطل است. در حرمت تطوّع در وسعت وقت نماز واجب، اختلاف است1) ر نماز مستحب (. یا گزاردن حج تطوّعی از سوی کسی که حج واجب بر او استقرار یافته که صحیح نیست؛ 2

________________________________________

513

همچنین نذر زن در انجام دادن اعمال تطوّعی بدون اذن شوهرش که بنابر مشهور باطل است. 3

1. جواهر الکلام 241 /7 و 338 /16؛ مستمسک العروة 2 137 - 131 /5. جواهر الکلام 358 /35. 3 363 /17.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 512

اصطلاح‌نامه

اعم

عبادات بالمعنی الاخص

== منابع ==index.php?catid=50

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 512