اظهار ( آشکار کردن)
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اظهار: آشکار کردن ادای حرف از مخرج بدون ادغام و غنّه.
از اظهار به مفهوم نخست به مناسبت در باب‌های طهارت، حج، جهاد، تجارت، تفلیس، صدقات، نکاح، طلاق، لعان، و حدود سخن رفته و مهم ترین مباحث آن عبارت است از:
اظهار اسلام: تحقّق اسلام کافر به اظهار شهادتین است 1 (--' شهادتین) . برخی فقیهان در صدق عنوان مرتدّ فطری (--' مرتدّ فطری) علاوه بر مسلمان بودن پدر و مادر یا یکی از آن دو، اظهار اسلام پس از بلوغ را نیز شرط دانسته‌اند. 2 بر مسلمانی که در سرزمین کفر توانایی اظهار شعائر اسلامی را ندارد، - در صورت امکان - واجب است به سرزمین دیگر مهاجرت کند 3 (--' هجرت) .
اظهار کفر: کسی که به زبان اظهار کفر نماید، محکوم به ارتداد (--' ارتداد) است؛ هر چند در دل اسلام را قبول داشته باشد 4، مگر آن که اظهار کفر وی از روی اکراه (--' اکراه) باشد. 5
اظهار خلاف مقصود: در صورت توافق فروشنده و خریدار بر اظهار خرید و فروش کالایی بدون قصد واقعی نسبت به معامله، معامله محقّق نمی‌شود. 6
اظهار واجب: اظهار کراهت از انجام منکر یا ترک معروف، نخستین مرتبه از مراتب امر به معروف و نهی از منکر است 7 (--' امر به معروف و نهی از منکر) .
________________________________________
555
اظهار علم به هنگام پیدایش بدعت در دین (--' بدعت) بر عالم واجب است، مگر آن که خلاف تقیّه (--' تقیّه) باشد. 8 اظهار نفی فرزند از خود - در صورت علم به انتفای آن - بر شوهر واجب است 9 (--' نفی ولد) .
اظهار مستحب: آشکارا دادن صدقه واجب (--' صدقه) افضل است. 10 اظهار زینت برای شوهر توسط زنی که طلاق رجعی (--' طلاق رجعی) داده شده، در زمان عدّه مستحب است. 11 مستحب است حاکم حجر مفلّس (--' حجر) (--' تفلیس) را به دیگران اظهار کند تا در معامله با او دچار زیان نشوند. 12
اظهار حرام: اظهار عورت برای دیگران، بر زن و مرد و نیز اظهار بدن - جز صورت و دست‌ها از سر انگشتان تا مچ بنا بر قولی - برای نامحرم بر زن حرام است، مگر اظهار بدن هر یک از زن و شوهر برای دیگری که جایز است. 13 البته بر زن حرام است در حال احرام (--' احرام) زینت خویش را برای شوهر اظهار کند. 14
اظهار به مفهوم دوم از اصطلاحات دانش تجوید است و از آن به مناسبت در باب صلات سخن رفته است.
در نماز، اظهار لام ' ال ' در حروف قمری - مانند ' الحمد '، ' العالمین '، ' المستقیم ' - واجب است و ادغام (--' ادغام) آن جایز نیست. همچنین شایسته است زمانی که تنوین یا نون ساکن پیش از یکی از حروف حلق (أ، ه، ع، غ، ح، خ) قرار گیرد - مانند ' أنعَمتَ ' و ' کُفُواً أَحَد ' - اظهار گردد، لیکن واجب نیست 15 (--' آشکار) .
1 - جواهر الکلام 6 59.
2 - کشف اللثام (ق) 2 435.
3 - جواهر الکلام 21 34 - 36.
4 - 6 48.
5 - 41 609.
6 - 22 - 266.
7 - 21 377.
8 - وسائل الشیعة 16 269.
9 - جواهر الکلام 34 28 - 29.
10 - 28 131.
11 - منهاج الصالحین (خویی) 2 302.
12 - تذکرة الفقهاء (ق) 2 52.
13 - جواهر الکلام 29 71 - 85 و العروة الوثقی 1 549 - 550.
14 - جواهر الکلام 18 373.
15 - العروة الوثقی 1 655 - 65.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 554
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- اظهار جنس واقعی
- به لحاظ احکام تکلیفی:
- اظهارحرام، اظهارمستحب، اظهارواجب
- به لحاظ استحباب:
- اظهار حجر مفلس، اظهار نعمت
- به لحاظ اسلام وکفر:
- اظهار اسلام، اظهارکفر
- به لحاظ حرمت:
- اظهار زیور آلات، اظهار گناه ( فقه )
- به لحاظ وجوب:
- اظهار حق ( فقه )، اظهار کراهت به منکر
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اظهار ( آشکار کردن) به زیرصفحه اظهار ( آشکار کردن)/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.