اصول دین ( فقه )

توضیح مفهومی

اصول دین: پایه‌های اعتقادی دین.

عنوان اصول دین - در مقابل فروع دین - اصطلاحی کلامی است و به ارکان اعتقادی - که اساس دین را تشکیل می‌دهند و مسلمانانی بدون اقرار به آن‌ها تحقّق نمی‌یابد و انکار هر یک از آن‌ها موجب کفر می‌شود - اطلاق می‌گردد.

در تعداد اصول دین میان متکلّمان امامیّه اختلاف نظر وجود دارد. مشهور، آن را شامل سه اصل می‌دانند: توحید (اقرار به یگانگی خداوند متعال و نفی هر گونه شرک) ، نبوّت (اقرار به پیامبری حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله و آنچه از سوی خدا آورده است) و معاد (اعتقاد به زندگی جاودانه سرای دیگر) . امّا عدل (اعتقاد به عدالت خداوند و نفی هر گونه ظلم از او) و امامت (اقرار به امامت و ولایت دوازده پیشوای معصوم علیهم السّلام) جزء اصول مذهب شیعه امامی است. از این عنوان در باب اجتهاد و تقلید و طهارت، سخن رفته است.

در اصول دین تقلید جایز نیست و تحصیل علم و یقین به آن بر هر مکلّفی واجب - به وجوب عقلی نه شرعی - است. حصول یقین از غیر راه استدلال و برهان عقلی نیز کفایت می‌کند، هر چند قول به وجوب تحصیل علم و یقین استدلالی به برخی نسبت داده شده است. 1

________________________________________

537

انکار هر یک از اصول دین موجب کفر می‌گردد؛ خواه از روی عناد و لجاجت باشد یا به جهت شبهه‌ای که برایش پدید آمده است. 2 تقیّه (--' تقیّه) در اصول دین برای حفظ جان، مشروع است. 3

1 - مستمسک العروة 1 103 - 104 و التنقیح (الاجتهاد و التقلید) 411.

2 - کتاب الطهارة (شیخ انصاری) (ق) 2 355.

3 - حاشیة مجمع الفائدة 73.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 536

اصطلاح‌نامه

وابسته

اجاره معلم، اصول مذهب، تعلم کلام، تعمق در اصول دین، تقلید در اصول دین ( فقه )، تقیه در اصول دین، دین ( قانون الهی )، علم به خدا ( فقه )، معلم اصول دین

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 536