استعاذه ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
استعاذه
استعاذه: گفتن « أَعوذ بِاللهِ مِن الشَّیطانِ الرَّجیمِ » و مانند آن.
مراد از استعاذه در این مقام، استعاذه لفظی است، نه معنوی و آن عبارت است از گفتن « أعوذ بِاللّهِ مِن الشَّیطانِ الرَّجیمِ » و مانند آن که بیانگر التجاء و پناه بردن انسان به خدای تعالی از شیاطین است 1 و از آن در باب‌های طهارت، صلات، حج و نکاح به مناسبت سخن رفته است.
حکم: استعاذه در هر حال و در همه امور مستحب است 2، لیکن در مواردی خاص، تأکید و به آن، امر شده است:
1. در آغاز تلاوت قرآن. 3 در روایات، کیفیّت استعاذه در این مورد، مختلف ذکر شده است. از جمله: « أَعُوذُ باللّهِ مِنَ الشّیطانِ الرَّجیم » و « أَعُوذُ باللّهِ السمیع العلیم من الشیطانِ الرَّجیم ». صورت نخست به مشهور نسبت داده شده؛ گر چه صورت‌های دیگر نیز جایز است. 4
2. در رکعت اول نماز، پیش از قرائت به قول مشهور. 5 چگونگی استعاذه در این مورد، همانند مورد پیشین است. قول مشهور، استحباب آهسته گفتن استعاذه در همه نمازها است. 6
3. استعاذه از عذاب هنگام خواندن یا شنیدن آیات عذاب 7 (--» آیات عذاب) .
4. پیش از آمیزش 8 (--» آمیزش)
5. استعاذه از آتش جهنم در گرمابه. 9
6. هنگام ورود به مستراح. 10
1 - مهذّب الاحکام 6 360.
2 - مستند الشیعة 5 175.
3 - الحدائق الناضرة 8 162.
4 - جواهر الکلام 9 420 و مستند الشیعة 5 173 - 176.
5 - جواهر الکلام 9 420.
6 - مستند الشیعة 5 175.
7 - کشف الغطاء 3 462.
8 - العروة الوثقی 2 800.
9 - کشف الغطاء 2 412.
10 - حبل المتین 32.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 433
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «استعاذه ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ استعاذه کننده:
- استعاذه قاری، استعاذه متخلی
- به لحاظ متعلق:
- استعاذه از اذیت نفس
- به لحاظ محل:
- استعاذه در نماز، استعاذه قبل تلقین میت، استعاذه هنگام آمیزش