قید ماده

توضیح مفهومی

قید ماده : قیود مربوط به ماده امر یا نهی

قید ماده، مقابل قید هیئت بوده و عبارت است از قیدی که مربوط به ماده امر یا نهی بوده و موجب تقیید مکلفٌ به (واجب یا حرام) می‌شود؛ به بیان دیگر، قیودی که در لسان دلیل حکم (تکلیف) اخذ شده است، بعضی مربوط به هیئت و بعضی مربوط به ماده می‌باشد و قیودی که مکلفٌ به (واجب یا حرام) را مقید می‌نماید، قیود ماده است، مانند: ' ان جائک زید فاکرمه '، که اگر آمدن زید در وجوب اکرام وی تأثیر داشته باشد، این قید، قید هیئت می‌باشد، و اگر آمدن زید به وجوب ربطی نداشته باشد، بلکه مربوط به ماده و نفس اکرام (واجب) باشد، این قید، قید ماده به شمار می‌آید، و یا مانند ' صل مع الطهارة '، که طهارت، قید واجب (نماز) است نه قید وجوب.

نکته:

قید به لحاظ لزوم تحصیل یا عدم لزوم تحصیل، متفاوت است؛ قیدهای مربوط به ماده، لازم التحصیل می‌باشد، مانند: قید طهارت برای نماز در جمله ' صل مع الطهارة '. اما قیود مربوط به هیئت، لازم التحصیل نمی‌باشد، مانند: استطاعت برای حج.

در صورت شک در این که قید، مربوط به ماده است ـ تا در نتیجه، لازم التحصیل باشد ـ یا مربوط به هیئت ـ تا تحصیل آن لازم نباشد ـ، به اصول عملیه رجوع می‌شود و با تمسک به اصل برائت یا استصحاب عدم ثبوت تکلیف، به عدم ثبوت تکلیف حکم می‌شود.

منابع

1. بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 214
2. اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 415
3. انوار الاصول جلد 1 : صفحه 384
4. کفایة الاصول : صفحه (132-133)
5. ایضاح الکفایة جلد 2 : صفحه (266-267)
6. الوصول الی کفایة الاصول جلد 2 : صفحه 87
7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «قید ماده» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

قیود ماده

اعم

قید

وابسته

دوران بین قید ماده و هیئت، قید هیئت

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قید ماده به زیرصفحه قید ماده/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 130، 415
• اجود التقریرات : صفحه 415
• المحصول فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 503، 504، 505، 531، 532
• الوصول الی کفایة الاصول جلد 2 : صفحه 87
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 365، 384
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 23
• ایضاح الکفایة جلد 2 : صفحه (266-267)
• بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 214
• بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 160، 161
• تحریرالمعالم : صفحه 95
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 257
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 220، 221
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 233، 234، 255
• فوائد الاصول جلد 1 : صفحه 179، 180، 213، 216، 218
• کفایة الاصول : صفحه 121، 122، (132-133)، 133، 134
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 320، 324، 325، 331، 340، 341
• منتقی الاصول جلد 2 : صفحه 201، 203
• منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 2 : صفحه 216
• نهایة الاصول : صفحه 169، 175
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 317، 396