بنات نعش
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
َنات نَعش: نام دو صورت فلکی.
اصطلاح بنات نعش در علم نجوم به دو مجموعه از ستارگان به نامهای بنات نعش کبری و بنات نعش صغری اطلاق میشود که در نیمکره شمال آسمان، حول قطب قرار دارد. دو صورت فلکی یاد شده جزء دو صورت فلکی بزرگتر به نامهای دُبّ اصغر) خرس کوچک (و دُبّ اکبر) خرس بزرگ (هستند. صورتهای فلکی دبّ اصغر و دبّ اکبر را نیز برهمین اساس بنات نعش نامیدهاند. عنوان بنات نعش بدون پسوند صغری و کبری بر بنات نعش کبری اطلاق میشود1 که مراد از آن در کلمات فقها نیز همین است. 2 از این عنوان به مناسبت در باب صلات یاد شده است.
از نشانههای قبله برای ساکنان شام و مناطق همسوی آن، قرار دادن بنات نعش کبری هنگام غایب شدن آن، پشت گوش راست است. مراد از غایب شدن، نهایت فرود آمدن آن به سمت مغرب است. 3 برخی مراد از آن را میل از دایره نصف النّهار دانستهاند. 4
قرار دادن بنات نعش پشت گوش راست یا به قرار دادن آن قسمت که به غروب نزدیک شده تحقّق مییابد و یا به قرار دادن میانه تقریبی آن. برخی گفتهاند: هر یک از ستارگانِ بنات نعش کبری که پشت گوش قرار گیرد کفایت میکند. 5
1. دانشنامه جهان اسلام 2 228 /4. روض الجنان 3 535 /2. جامع المقاصد 4 57 /2. مفتاح الکرامة 5 162 /3. جواهر الکلام 378 /7.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 139