خشکسالی

توضیح مفهومی

خشکسالی

خشکسالی: حالت بی بارانی یا کم بارندگی سال، سال قحطی و گرانی.

خشکسالی عبارت است از وضع و حالت خشکسال بودن که بر اثر نباریدن

باران یا کاهش بارش از زمین چیزی نروید، در نتیجه کم یابی و یا نایابی غلاّت و در نهایت قحطی و یا گرانی پیش آید. از این عنوان به مناسبت در بابهای صلات، تجارت و حدود سخن گفته شده است.

منشأ خشکسالی: در روایات، شیوع و گسترش معصیت در میان مردم، ناسپاسی در برابر نعمتهای الهی، ظلم و بیدادگری، کم فروشی، خودداری از ادای زکات، قضاوت و فتوای به ناحق و ترک امر به معروف و نهی از منکر، از اسباب بروز خشکسالی ذکر شده است.

وظایف مردم هنگام خشکسالی: التجا و پناه بردن به خدا و دعا برای رفع خشکسالی و آمدن باران مستحب است. 1 در قرآن کریم، توبه و استغفار از عوامل مؤثر در رفع خشکسالی و نزول باران ذکر شده است. 2 همچنین طلب باران از سوی افراد غیر مبتلا به خشکسالی با دعا و مانند آن برای کسانی که گرفتار قحطی و خشکسالی شده‏اند3 و نیز خواندن نماز استسقا) ر نماز باران (هنگام خشکسالی مستحب است. 4

سرقت هنگام خشکسالی: دزدیدن مواد غذایی در زمان قحطی و خشکسالی در صورت اضطرار و نیاز شدید، موجب ثبوت حدّ سرقت نمی‏گردد) ر سرقت (. برخی تعمیم حکم یاد شده به سرقت غیر مواد غذایی را خالی از اشکال ندانسته‏اند. 5

1. جواهر الکلام 130. 2 130 - 127 /12؛ هود/ 3 52. جواهر الکلام 509 - 507/41. 5 153 - 127. 4 153 /12؛ تحریرالوسیلة 486/2.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 458

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «خشکسالی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

جَدْب، کم آبی

وابسته

اسباب خشکسالی، ترک امر و نهی، سرقت در سال قحطی، قحطی، نماز باران

منابع

• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 134
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 245
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 484
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 12 : صفحه 127
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 458
• کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 325
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 3 : صفحه 13
• مهذب الاحکام جلد 9 : صفحه 91