بیع عینَه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بیع عینه
بیع عَینَه: خرید کالا به صورت نسیه و فروش نقدی آن به بهای کمتر. 1
عینه از عَین به معنای مال موجود است. این نوع معامله از دیرزمان - برای فرار از ربا در قرض ربوی یا وصول طلب از بدهکار - به دو صورت انجام میگرفته است.
1. شخص نیازمند به نقدینگی برای فرار از ربا) ر ربا (با صاحب مال معاملهای به این صورت انجام میدهد: از او به صورت نسیه کالایی گرانتر از قیمت نقد) مثلا ده هزار تومان (میخرد؛ سپس در همان جلسه آن را به قیمت کمتر) مثلا هفت هزار تومان (به صورت نقد به فروشنده میفروشد. نتیجه این معامله،
دستیابی خریدار اوّل - که از او به طالب یا صاحب عینه تعبیر میشود - به هفت هزار تومان نقد و دستیابی فروشنده اوّل به سه هزار تومان سود کالای فروخته شده به نسیه است که در سررسید، تحویل بهای کالا قابل وصول میباشد. 2
2. طلبکار برای وصول طلب خود از فردی که توان پرداخت بدهی خویش را ندارد کالایی معیّن را نسیه به او میفروشد؛ سپس همان کالا را به بهایی کمتر نقد از او میخرد تا بدهکار بتواند با پول دریافتی از طلبکار طلب پیشین او را بپردازد. 3 از این عنوان در باب تجارت سخن رفته است.
بیع عینه درصورتی که معامله نخست مشروط به انجام دادن معامله دوم نشود، جایز و مشروع است و نسبت به معامله دوم، الزامی بر دو طرف نیست و اگر مشروط گردد، بهگونهای که خریدار ملزم به فروختن و فروشنده ملزم به خریدن باشد معامله صحیح نیست. 4
1. مصباح الفقاهة 2 511 /7. الحدائق الناضرة 3 93 /20. نهایة الإحکام 4 531 /2. منیة الطالب 231 /3؛ مستند العروة) الزکاة (/ 94؛ مصباح الفقاهة 389 /7.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 189
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
مال خود را به قیمت بیشتر نسیه بفروشد و به قیمت کمتر نقداً بخرد.
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه بیع عینَه به زیرصفحه بیع عینَه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.