قرینه عدمی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قرینه عدمی : تعیین مراد جدّی متکلم به قرینه عدم ذکر قید یا کلامی خاص
قرینه عدمی، مقابل قرینه وجودی، و به معنای نیاوردن قید و یا کلامی، به منظور تعیین مراد جدی متکلم برای مخاطب می‌باشد؛ به بیان دیگر، نیاوردن یک مطلب، بر اراده معنایی خاص از جانب متکلم قرینه می‌گردد، مانند جایی که لفظی، به دلیل اشتراک لفظی، بر چند معنا دلالت می‌کند، اما هرگاه بدون هیچ قیدی به کار رود، از آن، معنایی خاص که شایع است اراده می‌گردد. در چنین حالتی، نیاوردن قید، قرینه‌ای عدمی، برای اراده معنای شایع آن است، مانند کلمه ' عین ' که مشترک لفظی بین چند معنا است، اما اگر مثلاً در عرف خاصی، مطلق و بدون قید آورده شود، از آن، معنای ' چشم ' فهمیده می‌شود و برای دلالت بر معانی دیگر، قرینه آورده می‌شود.
منابع
- جلد 2 : صفحه 581
- بحوث فی علم الاصول جلد 7 : صفحه 181
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «قرینه عدمی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: