علت قاصر
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
علت قاصر : علت غیر متجاوز از محل و مورد خود
علت قاصر، مقابل علت متعدی بوده و عبارت است از علتی در قیاس که فقط سبب اثبات حکم بر موضوع در مورد خاص می‌گردد؛ به بیان دیگر، به علتی که از محل خود تجاوز نکند و در فروع دیگر یافت نشود علت قاصر گفته می‌شود ـ چه منصوص باشد و چه مستنبط ـ مثل این که گفته شود: ' حرمت الربا فی البُرّ لکونه بُرّا؛ علت تحریم ربا در گندم همان ماهیت گندم بودن آن است '، که چون ' ماهیت گندم بودن ' در مورد دیگری یافت نمی‌شود، علیت آن منحصر به تحریم ربا در گندم است. بنابراین، هر گاه علت حکمی، ماهیت موضوع آن حکم باشد، آن علت در جای دیگر یافت نمی‌شود.
نکته:
در قیاس، علت نباید قاصر باشد، وگرنه سرایت حکم از اصل به فرع ممکن نیست.
منابع
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 285
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 657
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 75
- اصول الفقه جلد 4 : صفحه 147
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه علت قاصر به زیرصفحه علت قاصر/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.