مضاربه به پول
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مضاربه به پول : مضاربه با چیز‌های واقع شونده به عنوان قیمت در معامله
مراد آن است که مال مضاربه از اثمان - یعنی چیزهایی که ثمن و قیمت در معامله واقع می‌شوند - باشد که در یک تقسیم کلی به مضاربه به نقدین (درهم و دینار مسکوک) و مضاربه به غیرنقدین (مضاربه با غیر از درهم و دینار مسکوک، نظیر سبائک، فلوس، اوراق نقدیه و...) تقسیم می‌شود. [۱]
ر. ک: مضاربه به نقدین، مضاربه به غیر نقدین و نقدیت مال مضاربه.
یکی از اقسام مضاربه به غیر نقدین است و مقصود از آن این است که مال مضاربه اوراق نقدیه (پول‌های رایج در بلاد) باشد [۲] .
از آنجا که اوراق نقدیه به صورتی که امروزه رایج است در قدیم وجود نداشته، بحث از مضاربه به آن در متون فقهی قدیم مطرح نشده است. از متن‌های فقهی معاصر نیز تنها در کتاب‌های تحریر الوسیله، نظام المضاربه، مهذب الاحکام، فقه المضاربه، مضاربه به اوراق نقدیه مطرح و به صحت آن تصریح شده است. (2)
اما فقهایی که مضاربه به کلیه اثمان (اعم از نقدین و غیرنقدین) یا مضاربه به کلیه اموال - اعم از اثمان و غیر اثمان - را صحیح می‌دانند، قطعا صحت مضاربه به اوراق نقدیه را نیز می‌پذیرند، زیرا اوراق نقدیه یکی از اثمان است.
نکته: در بعضی از متون فقهی به این نکته اشاره شده است که چون امروزه تنها ثمن رایج در بلاد، اوراق نقدیه است، حتی فقهایی که اجماع بر عدم بر عدم صحت مضاربه به غیر نقدین نموده‌اند نیز در صورتی که امروزه حاضر بودند مضاربه به اوراق نقدیه را صحیح میدانستند (3).
پانوشت
منابع
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 609
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 66
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 666
- نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : صفحه 69
- مهذب الاحکام جلد 19 : صفحه 235