خاله ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
خاله
خاله: خواهر مادر.
از احکام آن در بابهای تجارت، نکاح، عتق، اطعمه و اشربه و ارث سخن رفته است.
مرد نمیتواند مالک خاله خود که برده است گردد و در صورت تملّک وی از طریق خریدن و مانند آن، وی به طور قهری آزاد میشود. در تسرّی حکم یاد شده به خاله رضاعی) ر رضاع (اختلاف است. 1
خاله، هر چند با واسطه، مانند خاله پدر یا مادر، جزء محارم است و ازدواج با او باطل و حرام میباشد. در این حکم فرقی بین خاله نسبی و رضاعی نیست. 2
بنابر مشهور، ازدواج با خواهرزاده همسر جایز نیست، مگر با اجازه خاله او - یعنی همسر زوج - اما ازدواج با خاله همسر بدون اجازه خواهرزاده وی جایز است. 3 در صورت اوّل آیا عقد خواهرزاده باطل است یا آنکه عقد صحیح است، لیکن خاله بین تنفیذ) اجازه عقد (و بر هم زدن آن مخیّر است؟ مسئله اختلافی است. 4
خاله از جمله کسانی است که خوردن از خانه وی بدون اجازه او در حدّ متعارف و با علم نداشتن به نارضایتی او جایز است5) ر خوردن (.
خاله در طبقه سوم ارث قرار دارد) ر ارث (. اگر وارث میّت منحصر به یک خاله باشد همه مال به او میرسد و اگر چند خاله باشد، تمامی مال به طور مساوی بین ایشان تقسیم میشود.
اگر وارث میّت خاله و دایی او باشند، در صورت برابریِ جهت خویشی آنان با میّت، مال به طور مساوی میانشان تقسیم میشود؛ خواه خویشاوندیشان با میّت، پدری و مادری باشد یا پدری یا مادری تنها؛ لیکن در صورت تفاوت در خویشاوندی، مانند آنکه انتساب برخی، پدری و مادری و برخی دیگر تنها مادری باشد، ارث بدین گونه تقسیم میشود: خویشاوند مادری یک ششم در صورتی که تنها باشد و یک سوم در صورت تعدد، و خویشاوند پدری و مادری بر اساس دو برابر بودن سهم مرد نسبت به سهم زن. 6
1. جواهر الکلام 142 - 141 / 24 و 240 - 238 /29. 2 186 - 185 / 34 و 309؛ تحریر الوسیلة 264 /2 و 3 268. جواهر الکلام 358 - 357 /29؛ مستمسک العروة 4 198 - 196 /14. جواهرالکلام 181 /39. 6 406 /36. 5 363 - 361 /29.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 419
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «خاله ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
منابع
- : صفحه 188
- ارث : صفحه 139
- الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 333
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 5 : صفحه 154
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 8 : صفحه 18، 21، 23
- المباحث الفقهیة فی شرح الروضة البهیة جلد 17 : صفحه 300
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 19 : صفحه 10
- الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 2 : صفحه 178
- تبصرة المتعلمین : صفحه 175
- تحریرالمجله جلد 2-3 : صفحه 15
- تحریرالوسیله جلد 2 : صفحه 363
- ترجمه شرایع الاسلام جلد 1-2 : صفحه 456
- جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع جلد 4 : صفحه 176
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 12 : صفحه 188
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 29 : صفحه 239
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 39 : صفحه (8-9)، 11
- ریاض المسائل جلد 6 : صفحه 423
- زبدة البیان فی احکام القرآن جلد 2 : صفحه 661
- شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 281
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 419
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 2 : صفحه 519
- کشف اللثام (ط.ج) جلد 7 : صفحه 124
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 11 : صفحه 346
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 13 : صفحه 11
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 7 : صفحه 198