مجاز حذف ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مجاز حذف ( علوم قرآنی ) : جایگزینی مفهومی از متعلقات لفظ پس از حذف آن لفظ
در مجاز حذف- که برخی آن را مجاز لغوی و بعضی آن را از شاخه‌های مجاز عقلی شمرده‌اند- از آوردن لفظ خودداری می‌شود و چیزی جایگزین می‌شود که مفهومی از متعلقات آن لفظ است. مشهور علما مجاز حذف را جایز می‌دانند؛ ولی منکران به دلیل این‌که مجاز، استعمال لفظ در غیر موضوعٌ‌له است، آن را نپذیرفته‌اند؛ ولی این استدلال در مجاز حذف پذیرفته نیست.
مجاز حذف سه قسم است:
1. مجاز حذف در حرف: «وَاخْتَارَ مُوسَی قَوْمَهُ» (اعراف// 155) . در این آیه «من» حذف شده و در تقدیر چنین بوده است: «واختار موسی من قومه».
2. مجاز حذف در فعل: «وَقِیلَ لِلَّذِینَ اتَّقَوْاْ مَاذَا أَنزَلَ رَبُّکُمْ قَالُواْ خَیْرًا » (نحل// 30) ؛ یعنی «انزل خیراً».
3. مجاز حذف در اسم: «وَاسْأَلِ الْقَرْیَةَ الَّتِی کُنَّا فِیهَا» (یوسف// 82) که مقصود «اهل القریة» بوده است.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 202
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 138
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 274
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 316
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 306
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 240
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مجاز حذف ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه مجاز حذف ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.