قصص ابلیس

توضیح مفهومی

قصص ابلیس : آیات گزارشگر نقش ابلیس در ماجرای هبوط حضرت آدم

گفته شده «ابلیس» از لغت یونانی «دیابلوس» به معنای «نمام» و «مفتری» است. فیروزآبادی در کتاب ~ قاموس~ می‌گوید: ابلیس از ماده «بلس» است؛ یعنی کسی که نیکی نزد او نباشد یا کسی که از او بدی به مردم رسد. و سپس می‌افزاید: شاید «ابلیس» کلمه اعجمی باشد.

اما زمخشری و صاحب ~لسان‌العرب~ به اعجمی بودن «ابلیس» تصریح کرده‌اند. در متون یونانی انجیل، غالباً «ابلیس» به صیغه جمع استعمال شده است.

مراد از ابلیس در قرآن مجید، موجودی است زنده، با شعور، مکلف، نامرئی و فریبکار که از امر خداوند سرپیچی کرد و به آدم سجده نکرد و در نتیجه رانده و مستحق عذاب و لعن شد.

در قرآن اغلب از «ابلیس» به «شیطان» تعبیر شده و فقط در یازده جا کلمه «ابلیس» به کار رفته است. در تمام موارد بیان داستان حضرت آدم- جز یک مورد - از ابلیس سخن به میان آمده است؛ با این توضیح که همه فرشتگان به فرمان پروردگار به آدم سجده کردند؛ اما ابلیس خودداری کرد و متکبرانه گفت: آفرینش من از آتش و آفرینش آدم از خاک است؛ من بر او برتری دارم و نباید به او سجده کنم. خداوند نیز او را از درگاه خود راند و فرمود: «تا روز جزا لعنت من بر او باد!» ابلیس نیز گفت: من نیز در مقام گمراه کردن بنی‌آدم برخواهم آمد و جز بندگان مخلصت هیچ کس از وسوسه من سالم نخواهد ماند. او به وسوسه آدم و حوا پرداخت و وسیله بیرون راندن ایشان را از بهشت فراهم کرد. این قصّه در سوره‌های بقره، اعراف، حجر، بنی‌اسرائیل، کهف، شعراء و ص مسطور است.

قرآن مجید در یک مورد دیگر از ابلیس بدون اشاره به داستان حضرت آدم (ع) یاد کرده است؛ آن‌جاکه می‌فرماید: «ابلیس گمان خود را در باره ایشان (مردم سبأ) محقق ساخت و او را جز عده‌ای از مؤمنان پیروی کردند». (سبأ// 20).

منابع

1. اعلام القرآن : صفحه (77-89)
2. قاموس قرآن جلد 1 : صفحه 226
3. پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن جلد 4 : صفحه 32
4. قاموس کتاب مقدس : صفحه 545
5. دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 1 : صفحه 116

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «قصص ابلیس» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

داستانهای شیطان

اعم

قصص غیبی قرآن

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قصص ابلیس به زیرصفحه قصص ابلیس/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اعلام القرآن : صفحه (77-89)
• دائرة المعارف قرآن (ترجمه الاتقان) : صفحه 49
• دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 1 : صفحه 116
• زنده جاوید و اعجاز جاویدان : صفحه 7
• قاموس قرآن جلد 1 : صفحه 226
• قاموس کتاب مقدس : صفحه 545
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 13 : صفحه 381
• پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن جلد 4 : صفحه 32