تفسیر مزجی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تفسیر مزجی : بیان مطالب تفسیری به صورت کوتاه در لابه‌لای الفاظ قرآن
'تفسیر مزجی' به تفسیری گفته می‌شود که مفسر مطالب تفسیری خود را بسیار کوتاه و موجز در اثنای کلام الهی ذکر می‌کند؛ مانند:
1. آن‌چه از ابن‌عباس نقل شده است: 'لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ أَن تَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّکُمْ (فی موسم الحج) ' (بقره // 198) .
2. آن‌چه از ابن‌مسعود نقل شده است: 'فَمَن لَّمْ یَجِدْ فَصِیَامُ ثَلاَثَةِ أَیَّامٍ (متتابعات) ذَلِکَ کَفَّارَةُ أَیْمَانِکُمْ ' (مائده // 89) .
3. آن‌چه سیوطی از ابن‌زبیر نقل می‌کند: 'وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ (و یستعینون بالله علی ما اصابهم) ' (آل عمران // 104) .
روشن است که این گونه تفسیر قرآن که با خود قرآن ممزوج است، در صدر اسلام مایه اختلاف قرائات می‌شد و در نگاه اول برای برخی چنین به ذهن می‌آمد که تفسیر آیه، جزء آیه و قرآن به شمار می‌آید؛ لذا دانشمندان علوم قرآنی تفسیر مزجی را از عوامل اختلاف قرائات شمرده‌اند.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (336-337)
- شناخت قرآن : صفحه 135
- حقایق هامة حول القرآن الکریم : صفحه (241-270)