حروف اصلی (مقابل زائد )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حروف اصلی (مقابل زائد ) : حروف ثابت در همه مشتقات لفظ
حروف الفبا را در زبان عربی به ملاک‌های مختلف تقسیم کرده‌اند. یکی از این موارد، تقسیم حروف به اصلی و زائد است. اگر حرفی در صورت‌های مختلف کلمه و مشتقات لفظْ ثابت بماند و در هیچ‌یک از صیغه‌ها ساقط نشود «حرف اصلی» نامیده می‌شود؛ مثل حروف کلمه «ضرب» (ض- ر- ب) که در همه مشتقات آن ثابت می‌ماند. اما اگر حرفی در بعضی از مشتقاتِ لفظْ ساقط شود «حرف زائد» نامیده می‌شود؛ مانند: حرف واوِ کلمه «قعود» که در «قعد» ساقط می‌شود. به عبارت دیگر، آن‌چه مقابل فاءالفعل و عین‌الفعل و لام‌الفعل قرار دارد حروف اصلی و بقیه حروف زائدند. حروفی که می‌توانند زائد واقع شوند، در عبارت «الیوم تنساه» جمع شده‌اند.