ترتیب نزول آیات
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
ترتیب نزول آیات : کیفیت نزول آیات و چینش آن‌ها در سوره معیّن
این که آیات قرآن به صورتی متفرق و فاقد نظمی خاص نازل شده و سپس بدون نظمی منطقی در سوره‌های مختلف قرار گرفته باشند، گمانی باطل است؛ آیات بیشتر سوره‌های قرآن یکباره نازل شده‌اند. این مطلب افزون بر سوره‌های کوتاه، شامل بعضی از سوره‌های طولانی قرآن‌کریم نیز می‌شود؛ مانند: سوره انعام، مائده و توبه؛ اما آیات پاره‌ای از سوره‌های طولانی قرآن به صورت تدریجی نازل شد، و ترتیب تدوین آن در سوره نیز همان ترتیب طبیعی نزول بود؛ به‌این صورت که ابتدا «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» نازل می‌شد و آیات درپی آن می‌آمد تا این که بار دیگر «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» نازل می‌شد؛ که این خود نشانه اتمام سوره قبلی و آغاز نزول سوره دیگر بود.
در روایات متعددی به نقل از شیعه و اهل‌سنت به این مطلب تصریح شده است که امام صادق (ع) می‌فرماید: «پایان یک سوره با نزول «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» دلیل بر این بود که سوره‌ای دیگر آغاز شده است». تنها در مواردی نادر و انگشت‌شمار، بنا به پاره‌ای روایات، رسول گرامی (ص) دستور داد تا آیه‌ای ضمن سوره‌ای قرار گیرد که قبلاً نازل شده بود.
منابع
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «ترتیب نزول آیات» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: