آیات صفات فعل
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیات صفات فعل : آیات ناظر به صفات منتزع از فعل خداوند
به آیات بازگو کننده صفات فعل خداوند 'آیات صفات فعل' می‌گویند.
صفات فعل صفاتی هستند که با ملاحظه فعلی از ذات مقدس خداوند بر او اطلاق می‌شود؛ مثل خالق و رازق بودن خداوند. این صفت پیش از آن که مخلوقی را بیافریند و روزی دهد، بر او اطلاق نمی‌شد. بنابراین، صفات فعل در واقع حادثند و عین ذات خدا نیستند.
مهم‌ترین صفات فعل خداوند در قرآن مجید به این ترتیب است: خالق، خلاّق و احسن‌الخالقین؛ فاطر؛ بارئ؛ فالق؛ بدیع؛ مالک و ملک؛ حاکم؛ ربّ؛ ولیّ، والی و مولی؛ حافظ و حفیظ؛ رقیب؛ مهیمن؛ رازق و رزاق؛ کریم؛ حمید؛ فتّاح؛ رحمان؛ رحیم؛ ودود؛ لطیف؛ شکور؛ حفیّ؛ غافر، غفّار و غفور؛ عفوّ؛ توّاب؛ جبّار؛ شفیع؛ وکیل؛ کافی؛ حسیب؛ نصیر؛ قاهر و قهّار؛ غالب؛ سلام؛ محیی؛ شهید؛ هادی؛ خیر؛ مؤمن؛ سریع‌الحساب و سریع‌العقاب و اسرع‌الحاسبین؛ مصوّر.
نمونه‌هایی از این آیات عبارتند از:
1. «هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ ** هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ ** هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاء الْحُسْنَی یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ» (حشر//22-24) .
2. «إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِینُ» (ذاریات//58) .
نیز ر.ک:آیات صفات ذات، آیات صفات الهی.
منابع
- پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن جلد 4 : صفحه (375-287)
- التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 73
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 7 : صفحه (29-30)