ورود جعلی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ورود جعلی : انتفای موضوع دلیل مورود به مجرّد جعل دلیل وارد
ورود جعلی، از اقسام ورود یک جانبی بوده و به این معنا است که دلیل وارد در مقام جعل، رافع موضوع دلیل مورود می‌باشد؛ یعنی یکی از دو حکم به مجرد جعل آن، رافع موضوع حکم دیگر می‌گردد، گرچه به مرحله فعلیت هم نرسد؛ برای مثال، در باب زکات، مسلّم است که به یک شیء در یک سال، دو بار زکات تعلق نمی‌گیرد، بنابراین، اگر شخصی بیست شتر داشته باشد، که نصاب چهارم زکات است، و تا آخر سال این نصاب حفظ شود، باید چهار گوسفند بدهد، حال اگر بعد از شش ماه تعداد شتران او به بیست و پنج نفر برسد، که نصاب پنجم زکات است، میان ادله جعل این دو زکات تعارض به وجود می‌آید (به جهت قاعده‌ای که مسلّم گرفته شده که یک شیء در یک سال دوبار متعلق زکات قرار نمی‌گیرد) و وجوب زکات دوم، مشروط به عدم وجوب زکات اول می‌شود.
بنابراین، در این مثال، دلیل زکات اول در مقام جعل، قبل از آن که فعلی شود، چون سال نگذشته است، رافع موضوع وجوب زکات دوم است.
منابع
- بحوث فی علم الاصول جلد 7 : صفحه (50-51)
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه (544-545)
- فرهنگ نامه اصول فقه