علت متعدی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
علت متعدی : علّت غیر مختص به محل و مورد خاص
علت متعدی، مقابل علت قاصر بوده و عبارت است از علتی در قیاس که اختصاص به اصل نداشته و به فرع نیز سرایت می‌نماید؛ به بیان دیگر، علتی است که به محل خاصی (موضوع) اختصاص ندارد و در موارد دیگر نیز یافت می‌شود، مثل تعلیل حرمت خمر به ' اسکار ' که علتی است متعدی و اختصاص به خمر ندارد و هر نوع نوشیدنی را که سبب مستی می‌شود دربر می‌گیرد.
نکته:
در قیاس، شرط است که علت متعدی باشد. ' حنفیه ' معتقدند، اما دیگران تعدی را در علت، شرط ندانسته‌اند. و این بدان دلیل است که آنها به ذات علت نظر کرده و آن را به علت متعدی و قاصر تقسیم نموده‌اند، هر چند آنها نیز در حقیقت اعتقاد دارند در قیاس، به علت قاصر نمی‌توان تعلیل نمود؛ بنابراین، اختلاف، لفظی است.
منابع
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 657
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 75
- اصول الفقه جلد 4 : صفحه 147
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه (285-287)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «علت متعدی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه علت متعدی به زیرصفحه علت متعدی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.