عنوان تقییدی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
عنوان تقییدی : عنوان عارض بر شئ به اعتبار وجود قیدی در ذات آن
عنوان تقییدی، عنوانی است که به دلیل وجود قیدی (جزء ماهیت) در ذات معنون، بر آن عارض می‌گردد؛ یعنی در عروض آن عنوان بر معنون، به ذات و اجزای ذات (قیود) معنون نظر می‌شود، نه به صفتی که در خارج از ذات آن بوده و بر آن عارض گردیده است؛ برای مثال، حمل عنوان ' ابیض ' بر ماهیت بیاض، به این دلیل است که سفیدی در ذات بیاض وجود دارد، بنابراین سفیدی سفید، قید و جزئی از اجزای ماهیت آن است.
از آن جا که ماهیات در ذات و ذاتیات با هم تفاوت دارند، در عناوین تقییدی، تعدد عنوان، بیان گر تعدد معنون (وجود خارجی) می‌باشد، مثل ' غصب ' و ' صلاة ' که دو ماهیت جداگانه‌اند و تعدد دو عنوان بیان گر تعدد در وجود است؛ به خلاف عنوان ' غاصب ' و ' مصلی '، که بر انسان عارض می‌گردد و از آن جایی که از قیود ذاتی ماهیت انسان نمی‌باشد، عناوین تعلیلی به حساب آمده و تعدد عنوان بیان گر تعدد معنون نیست و به این ترتیب، یک شخص می‌تواند هم مصلی و هم غاصب باشد.
منابع
- بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه (42-43)
- آراؤنا فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 251
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «عنوان تقییدی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه عنوان تقییدی به زیرصفحه عنوان تقییدی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.