دلیل حاکم

توضیح مفهومی

دلیل حاکم : دلیل توسعه دهنده یا تضییق کننده تعبدیِ مدلول دلیل دیگر

دلیل حاکم، مقابل دلیل محکوم بوده و عبارت است از دلیلی که تعبداً بر دلیل دیگر نظارت داشته و درصدد بیان و تفسیر یا تنزیل ادعایی آن است؛ برای مثال، دلیل محکوم می‌گوید: ' اذا شککت فابن علی الاکثر ' و دلیل حاکم که بر این دلیل نظارت دارد، می‌گوید: ' لا شک لکثیر الشک ' و ' کثیر الشک ' را تعبداً از احکامی که برای شاک جعل شده است، خارج می‌نماید؛ به دلیل دوم که بر دلیل اول (محکوم) حکومت دارد، دلیل حاکم می‌گویند.

در کتاب ' اصول الفقه ' آمده است:

' ان الدلیل الحاکم یکون لسانه تحدید موضوع الدلیل المحکوم او محموله تنزیلا و ادعاءاً فلذلک یکون الحاکم متصرفا فی عقد الوضع او عقد الحمل فی الدلیل المحکوم '.

نیز ر.ک:حکومت.

منابع

1. فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 713
2. فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 196
3. اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 507
4. اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 163
5. اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 502
6. مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 350
7. دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 457
8. مبادی فقه و اصول : صفحه (201-202)
9. المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 67
10. الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 3 : صفحه 99
11. الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : صفحه 317
12. دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 549
13. بحوث فی علم الاصول جلد 7 : صفحه 168
14. انوار الاصول جلد 3 : صفحه 503
15. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

اصل حاکم، تقدیم دلیل حاکم بر دلیل محکوم، حکومت ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه دلیل حاکم به زیرصفحه دلیل حاکم/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 502
• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 163، 507
• اصطلاحات الاصول : صفحه 126
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 202
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 3 : صفحه 99
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : صفحه 317
• المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 67
• انوار الاصول جلد 3 : صفحه 503
• بحوث فی علم الاصول جلد 7 : صفحه 168
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 148، 457
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 549
• فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 196
• فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 713
• مبادی فقه و اصول : صفحه (201-202)
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 350
• منتقی الاصول جلد 2 : صفحه 50
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 134، 136
• نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 134، 136