قبح تصریح
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قبح تصریح : زشتی ذکر صریح بعضی از امور؛ از اسباب استعمال کنایه
برای پرهیز از ذکر نام بعضی از زشتی‌ها، با کنایه به آن اشاره می‌شود و آن را «قبح تصریح» می‌نامند، و از «اسباب کنایه» است، همان‌گونه که قرآن از «جماع» به واژه‌های ذیل تعبیر آورده است:
1. مباشرت: «فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ» (بقره// 187) .
2. لمس: «أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء» (نساء// 43) .
3. اتیان: «نِسَآؤُکُمْ حَرْثٌ لَّکُمْ فَأْتُواْ حَرْثَکُمْ أَنَّی شِئْتُمْ» (بقره// 223) .
4. وعده سرّی: «وَلَکِن لاَّ تُوَاعِدُوهُنَّ سِرّاً» (بقره// 235) .
5. دخول: «مِّن نِّسَآئِکُمُ اللاَّتِی دَخَلْتُم بِهِنَّ» (نساء// 23) .
6. رفث: «أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَی نِسَآئِکُمْ» (بقره// 187).
منابع
- التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 337
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 303
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 288
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 159