ادات حصر ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
ادات حصر ( علوم قرآنی ) : ادات تخصیص چیزی به چیز دیگر
«حصر»-که «قصر» نیز نامیده می‌شود- تخصیص چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص است؛ به بیان دیگر، «حصر» اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است. این حصر با ادوات و روش‌های ذیل صورت می‌پذیرد:
1. حصر نفی و استثنا؛ خواه نفی به «لا» باشد، خواه به «ما» یا غیر این‌ها؛ مانند: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» (صافات// 35) و «مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ مَا أَمَرْتَنِی بِهِ» (مائده// 117) .
2. حصر به «اِنّما» (به کسر همزه) : «قَالَ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِندَ اللَّهِ» (احقاف// 23) .
3. حصر به «اَنّما» (به فتح همزه) : «قُلْ إِنَّمَا یُوحَی إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ» (انبیاء// 108) .
4. مقدم کردن معمول: «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ» (حمد// 5) .
5. ضمیر فصل: «فَاللَّهُ هُوَ الْوَلِیُّ» (شوری//42) .
6. عطف به «لا» یا «بل».
7. تقدیم مسندٌالیه و….
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 414
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 227
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 174
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 167
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «ادات حصر ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ادات حصر ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه ادات حصر ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.