اختلاف مخبرٌبه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اختلاف مخبرٌبه : تعابیر مختلف قرآن از یک واقعه؛ از اسباب رفع تعارض ظاهری آیات
از جمله مباحث علوم قرآن، تعارض ظاهری آیات است. این تعارض اسبابی دارد، که یکی از آن‌ها «اختلاف مخبرٌبه» است که در آن از موضوعی که دارای انواع و حالات گوناگون است خبر داده می‌شود. در این‌ها، الفاظ و عبارات مختلفی به کار رفته است که مفهوم تعارض را القا می‌کنند؛ مانند داستان خلقت آدم که یک بار می‌فرماید: «خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ»؛ «(که) او را از خاک آفرید» (آل‌عمران// 59) و دیگر بار می‌گوید: «مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ»؛ «از گلی سیاه و بدبو آفریدیم» (حجر// 26) . و بار سوم آمده است: «... مِّن طِینٍ لَّازِبٍ»؛ «از گلی چسبنده پدید آوردیم» (صافات// 11) و در نهایت می‌گوید: «... مِن صَلْصَالٍ کَالْفَخَّارِ»؛ «از گل خشکیدهای سفال مانند آفرید» (الرحمن//14) .
در این آیات، جوهر خلقت انسان؛ خاک، گل و لای تغییریافته، گِلی چسبنده و گِل خشک، معرفی شده است، و این‌ها با هم تفاوت دارند؛ اما ریشه همه آن‌ها خاک است که این مراحل، پشت سر گذاشته می‌شود تا انسان خلق شود. به عبارت دیگر، هر یک از این آیات به مرحله‌ای از خلقت انسان اشاره دارند. بنابراین می‌توان گفت چون مراحل خلقت انسان که از آن‌ها خبر داده شده است تفاوت دارند، آیات قرآن هم به حسب ظاهر اختلاف دارند؛ ولی در حقیقت، تعارض و اختلافی در بین نیست و هر آیه به مرحله‌ای از خلقت آدم اشاره دارد.
منابع
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اختلاف مخبرٌبه به زیرصفحه اختلاف مخبرٌبه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.