امر بعد امر

توضیح مفهومی

امر بعد امر : امر دوباره قبل از امتثال امر اوّل

امر بعد امر، به معنای امر دوباره به چیزی قبل از امتثال امر اول از سوی مامور، می‌باشد.

برای مثال، اگر مولا بگوید: ' اکرم زیدا ' و قبل از امتثال عبد، دوباره همان عبارت را تکرار نماید، در این صورت، اختلاف شده که آیا امر دوم، عنوان ' تأکید ' داشته و عبد فقط یک تکلیف دارد، یا امر دوم ' تأسیسی ' است و عبد باید دو بار زید را اکرام کند و یا این که امر دوم، نه تأکیدی و نه تأسیسی است. برخی مانند مرحوم ' آخوند خراسانی ' اعتقاد دارند آن چه از اطلاق ماده ' اکرم ' به دست می‌آید، تأکید ولی آن چه که از اطلاق هیئت ' اکرم ' به دست می‌آید تأسیس می‌باشد.

پس اطلاق ماده و اطلاق هیئت با هم تعارض دارند؛ اما این که هیئت ' افعل ' مسبوق به ' افعل ' دیگری مثل خودش بوده و مولا نیز برای امر دوم، سببی غیر از سبب اول ذکر نکرده است، موجب می‌شود از هیئت نیز در نزد عرف، تأکید متبادر شود؛ بنا بر این، امر دوم برای تأکید است نه تأسیس.

اما برخی دیگر از اصولی‌ها مثل شهید ' صدر '، معتقدند صیغه امر، بر تأسیس و تأکید دلالت ندارد، و استفاده هر یک احتیاج به قرینه دارد.

نکته:

بحث ' امر بعد امر ' در جایی مطرح است که اولاً متعلق دو امر، یک چیز باشد، و ثانیاً هر دو مطلق باشند و یا اگر هر دو مشروط هستند، شرط هر دو یک چیز باشد، چه این که هر دو امر در یک کلام و به طور تعاقب ـ پی در پی و متصل ـ صادر شده باشد و چه به صورت منفصل و در دو کلام جداگانه.

منابع

1. ایضاح الکفایة جلد 2 : صفحه (516-518)
2. کفایة الاصول : صفحه 179
3. اصول الفقه جلد 1 : صفحه 87
4. المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2 : صفحه (150-155)
5. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «امر بعد امر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

امر عقیب امر

اعم

اوامر ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه امر بعد امر به زیرصفحه امر بعد امر/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 430
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 87
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 404
• الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 125، 126، 127، 128
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2 : صفحه (150-155)، 151، 152
• المعجم الاصولی : صفحه 269
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 525
• ایضاح الکفایة جلد 2 : صفحه (516-518)
• بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 373، 383
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 343
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 76
• کفایة الاصول : صفحه 179
• معارج الاصول : صفحه 68
• منتقی الاصول جلد 2 : صفحه 517
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 400