اصالت جِدّ
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اصالت جِدّ : تطابق اراده جدّی با اراده استعمالی و نفی احتمال عدم تطابق
اصالت جد، از اصول لفظی است و مورد آن جایی است که متکلم سخنی گفته باشد و سپس احتمال داده شود که فقط معنای استعمالی و مدلول تصوری کلام خویش را قصد کرده، و اراده جدی وی به آن تعلق نگرفته است، زیرا احتمال داده می‌شود وی در مقام امتحان، یا تقیه و یا شوخی بوده است؛ در چنین موردی بنای عقلا آن است که به اصالت جد تمسک می‌کنند، و به همین علت، سخن متکلم بر اراده جدی حمل می‌شود، مگر آن که خلاف آن به طور قطع ثابت شود.
نکته اول:
اراده استعمالی، مقابل اراده جدی و به معنای به کار بردن لفظ در مدلول تصوری آن است؛ در حالی که اراده جدی به معنای به کار بردن لفظ در مدلول تصدیقی آن است و در جایی است که گوینده، اراده فهماندن معنای لفظ را به مخاطب دارد.
نکته دوم:
مدرک حجیت اصالت جِدّ، بنای عقلا است.
نکته سوم:
یکی از اموری که حجیت دلیل عام ـ بلکه هر دلیلی ـ متوقف بر آن است، اثبات تعلق اراده جدی متکلم به آن دلیل عام است که این امر از راه اصالت جد اثبات می‌گردد. در بعضی از مدارک، اصالت جد، اصالت جهت هم نامیده شده است [۱].
پانوشت
منابع
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 180
- البحث فی رسالات عشر : صفحه 390
- الرسائل جلد 2 : صفحه (6-12)
- ایضاح الکفایة جلد 6 : صفحه 161
- اصطلاحات الاصول : صفحه 30
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اصالت جِدّ به زیرصفحه اصالت جِدّ/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.