اصالت بیان
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اصالت بیان : حکم عقلا به نفی احتمال اجمال و ابهام از کلام متکلّم
این اصل در جایی کاربرد دارد که تردید شود آیا مولا، یا هر متکلم دیگری، در مقام بیان تمام مراد خود بوده یا قصد اهمال و اجمال گویی داشته است. اصل عقلایی در این گونه موارد حکم می‌کند که متکلم در مقام بیان بوده است.
یکی از مقدمات حکمت این است که مولا در مقام بیان تمام مراد خود باشد، حال هر جا به دلیل خارجی احراز شود که مولا در مقام بیان تمام مراد خود به مکلف بوده ـ به فرض فراهم بودن سایر مقدمات حکمت ـ، به اصالت اطلاق تمسک می‌شود، ولی اگر از دلیل خارجی فهمیده شود مولا در مقام اهمال و یا اجمال گویی بوده، حق تمسک به اطلاق وجود ندارد، چون اطلاقی نیست. اما هرگاه در موردی شک شود که آیا متکلم در مقام بیان تمام مراد خود بوده یا قصد اهمال و اجمال گویی داشته است، عقلا و عرف می‌گویند اصل این است که متکلم در مقام بیان تمام مراد خود بوده مگر آن که خلاف آن اثبات شود، زیرا متکلم متوجه کلام خود می‌باشد و اگر قیدی را در کلام نمی‌آورد، یعنی آن را قصد نکرده است.
منابع
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 180
- نهایة الاصول : صفحه 384
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اصالت بیان به زیرصفحه اصالت بیان/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.