حذف اکتفا
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حذف اکتفا : عدم ذکر یکی از دو شیء متلازم، به قرینه شیء مذکور
«حذف اکتفا» از اقسام ایجاز حذف و در جایی است که مقام، ذکر دو چیز متلازم و مرتبط را اقتضا کند، ولی به‌دلیل معلوم بودن یکی از آن دو و نکته‌ای خاص، از ذکر آن صرف‌نظر می‌شود. این مورد غالباً در ارتباطات عاطفی انجام می‌پذیرد؛ مانند:
1. «سَرَابِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ»؛ «تنپوشهایی که شما را از گرما (و سرما) حفظ میکند» (نحل// 81) . که در اصل، «الحَرّ و البرد» بوده که «البرد» حذف شده است؛ زیرا خطاب به عرب بادیه‌نشین است که غالباً در صحراهای گرم به سر می‌بردند.
2. «بِیَدِکَ الْخَیْرُ» (آل‌عمران// 26) که در اصل «بیدک الخیر والشر» بوده؛ اما از نظر ادب، ذکر «شر» مناسب نبوده و حذف شده است.
نیز ر.ک:ایجاز حذف.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 118
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 203
- التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 385
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 246
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حذف اکتفا» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حذف اکتفا به زیرصفحه حذف اکتفا/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.